Giọng gió (falsetto) là một cách hát và đôi khi cũng được xem là một kĩ thuật hát.
Nhiều người thường nhầm lẫn falsetto với giọng đầu (head voice), vì cả hai đều là hát giả thanh, đối lập với giọng thật, giọng ngực. Tuy nhiên, đây là hai cách hát hoàn toàn khác nhau.
Đôi khi, lại có người nhầm falsetto với cả giọng mũi (nasal voice).
Falsetto bản thân đã hàm chứa từ tố “false” (sai), ám chỉ cách hát sai. Trong thanh nhạc cổ điển, falsetto gần như không được sử dụng. Tuy nhiên, nó lại không thể thiếu trong âm nhạc đại chúng.
Bản thân falsetto là cách hát không đúng chuẩn mực, vì khi hát nó, hai dây thanh đới bị hở, không khít như head voice, tạo ra khoảng trống khiến âm thanh mỏng đi, nghe eo éo.
Không những vậy, falsetto còn không có vị trí cộng hưởng âm thanh, dẫn đến việc không thể tạo độ vang cho giọng hát. Bởi vậy, ca sĩ opera sẽ không dùng falsetto vì họ phải hát không mic.
Và nếu dùng falsetto với cường độ lớn trong thời gian dài sẽ khiến tổn thương dây thanh đới, dẫn tới mất giọng.
Mariah Carey và Christina Aguilera cũng bị mất giọng một phần do lạm dụng falsetto.
Sau đây là những ưu điểm và nhược điểm của falsetto:
*Ưu điểm:
– Khiến giọng hát trở nên nhẹ, bay hơn.
– Giúp giọng sáng hơn.
– Lên note cao dễ dàng hơn.
– Giúp câu hát được mềm mại, mượt mà hơn.
– Tạo đà chuyển giọng dễ hơn với ca sĩ nghiệp dư.
– Dễ sử dụng hơn so với head voice.
*Nhược điểm:
– Thiếu cộng hưởng.
– Thiếu màu sắc.
– Thiếu ngân rung tự nhiên.
– Hại giọng.
– Thiếu độ full, độ dày, độ power.
Về cơ bản, khi hát giả thanh mà âm thanh mỏng, không có độ vang, vị trí âm thanh đẩy vào hai bên má thì là bạn đang dùng falsetto. Nói chung, ai cũng có thể dùng falsetto, kể cả người bình thường. Rít lên cũng là falsetto.
Mặc dù là một loại kĩ thuật “tà đạo”, nhưng nếu biết cách sử dụng thì falsetto không những không hại giọng mà còn đem lại hiệu quả bất ngờ. Đó là lí do vì sao falsetto khá được ưa chuộng trong nhạc đại chúng.
Whitney Houston dù là bậc thầy head voice, nhưng cũng có lúc sử dụng falsetto để làm bài hát mượt mà, ngọt ngào hơn.
Chẳng hạn, trong ca khúc I will always love you, Whitney sử dụng falsetto ở đoạn “and I” mở đầu để câu hát nhẹ nhàng nhất có thể. Nghe từ 0:48 clip sau.
Hay như trong ca khúc All at once, cô liên tục chuyển giọng từ falsetto sang head voice rồi lại về falsetto để câu hát ngọt ngào tối đa, chứ không chỉ dùng head voice. Nghe từ 0:12 và chú ý từ 0:16 chữ “you’re not coming back”.
Mariah Carey cũng là một bậc thầy sử dụng falsetto, nhưng lại bị tác dụng ngược, mất giọng một phần vì lạm dụng falsetto quá nhiều. Tuy nhiên, không thể phủ nhận, nhờ falsetto mà các sản phẩm âm nhạc của cô có một dấu ấn đặc biệt.
Christina nhiều lần mượn falsetto để thể hiện sự nội lực, man dại của mình, và giờ thì cô đã mất giọng. Nhưng không thể phủ nhận hiệu quả trình diễn rất bất ngờ. Xem từ 2:03 clip sau.
Ở Việt Nam, falsetto thường được các nam ca sĩ sử dụng để chuyển giọng, làm mềm câu hát.
Noo Phước Thịnh là ca sĩ sử dụng falsetto khá thành công, chuyển giọng mượt mà, có màu sắc. Nghe từ 3:12 clip sau.
Cao Thái Sơn chuyển falsetto khá ấm áp, có độ ngọt.
Một lời khuyên cho người học hát là, falsetto chỉ nên dùng trong những đoạn hát bỏ nhỏ, chuyển giọng nhất định, không dùng để lên giọng hay vươn note cao, dù nó là một thủ thuật để hit note cao dễ dàng hơn. Tốt nhất vẫn nên dùng head voice.
Xem thêm:
MobiFone Music Contest – MMC 2016