Các giai đoạn hình thành phát triển và suy yếu của vương quốc Campuchia và Lào

1. Vương quốc Cam-pu-chia.

– Ở Cam-pu-chia, tộc người Khơ-me chiếm đa số, sống ở phía Bắc Cam-pu-chia, họ giỏi săn bắn, đào ao, đắp hồ trữ nước. Do tiếp xúc với văn hóa Ấn Độ nên biết khắc chữ Phạn. Đến thế kỉ VI, vương quốc của người Khơ-me được hình thành.

– Từ thế kỷ IX đến XV là thời kỳ phát triển của vương quốc Cam-pu-chia (Ăng-co, 802 – 1432). Dưới thời Ăng-co, nông nghiệp, lâm nghiệp và ngư nghiệp, thủ công nghiệp phát triển.

– Các vua thời Ăng-co không ngừng mở rộng lãnh thổ, từ thế kỉ X đến XII, Cam-pu-chia là một trong những vương quốc mạnh và hiếu chiến nhất Đông Nam Á.

Dưới thời Giay-a-vác-man VII (1181 – 1201), Cam-pu-chia tiến đánh Cham-pa, trung và hạ lưu  sông Mê Nam (Thái Lan), trung lưu sông Mê Công (Lào), tiến đến Bắc bán đảo Mã Lai.

– Cuối thế kỷ XIII, Cam-pu-chia bắt đầu suy yếu, vào thế kỉ XIV, Vương quốc Thái thành lập và nhiều lần gây chiến với Cam-pu-chia. Sau 5 lần bị người Thái xâm chiếm, năm 1432, người Khơ- me bỏ kinh đô Ăng-co, lui về phía  cư trú Nam Biển Hồ (Phnôm Pênh ngày nay).

– Năm 1863, Cam-pu-chia bị thực dân Pháp xâm lược.

– Từ thế kỉ VII đã có chữ viết riêng trên cơ sở từ chữ Phạn của người Ấn Độ.

– Nhiều công trình kiến trúc Hinđu giáo và Phật giáo được xây dựng, nổi bật nhất là quần thể Ăng-co-vát và Ăng-co Thom.

2. Vương quốc Lào

– Năm 1353, Pha Ngừm thống nhất các mường Lào, lập ra nước Lan Xang (Triệu Voi).

– Vương quốc Lan Xang thịnh vượng  (XV – XVII) chia đất nước thành các mường, xây dựng quân đội, quan hệ hòa hiếu với các nước láng giềng. Cương quyết chống quân xâm lược Mi-an-ma vào nửa sau thế kỉ XVI.

– Đến thế kỷ XVIII, Lang Xang suy yếu và bị Xiêm xâm chiếm. Năm 1827, Chậu A Nụ khởi nghĩa chống Xiêm nhưng thất bại, Lào vẫn là thuộc địa của Xiêm cho đến khi Pháp xâm lược và biến Lào thành thuộc địa vào năm 1893.