CẬU BÉ VÀ CÂY SI GIÀ
Bờ ao đầu làng có một cây si già. Thân cây to, cành lá xum xuê, ngả xuống mặt nước. Một cậu bé đi ngang qua. Sẵn con dao nhọn trong tay, cậu hí hoáy khắc tên mình lên thân cây. Cây đau điếng, nhưng cố lấy giọng vui vẻ, hỏi cậu:
– Chào cậu bé. Tên cậu là gì nhỉ?
– Cháu tên là Ngoan.
– Cậu có cái tên mới đẹp làm sao!
Mặt cậu bé rạng lên. Cậu nói:
– Cảm ơn cây.
– Này, vì sao cậu không khắc tên lên người cậu? Như thế có phải tiện hơn không? – Cây hỏi.
Cậu bé rùng mình, lắc đầu:
– Đau lắm, cháu chịu thôi!
– Vậy, vì sao cậu lại bắt tôi phải nhận cái điều cậu không muốn?
trong văn bản cậu bé và cây si già câu nào là câu nghi vấn? đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu nghi vấn. Những câu nghi vấn đó dùng để làm gì?
*) Câu nghi vấn :
– Tên cậu là gì nhỉ?
– Dấu hiệu nhận biết : Có từ nghi vấn dùng để hỏi ( gì ) và dấu ” ? ” ở cuối câu.
→ Tác dụng : Dùng để hỏi về một vấn đề mình đang thắc mắc cần được giải đáp. Câu này ở trong tình huống trên cũng có ý nghĩa để bắt đầu một cuộc trò chuyện.
– Này, vì sao cậu không khắc tên lên người cậu? Như thế có phải tiện hơn không?
– Dấu hiệu nhận biết : Có từ nghi vấn dùng để hỏi ( vì sao , không ) và có dấu ” ? ” ở cuối câu.
→ Tác dụng : Câu có ý nghĩa hỏi nhưng mang hàm ý về một bài học giúp cậu bé tự nhận thức ra hành vi sai trái của bản thân .
– Vậy, vì sao cậu lại bắt tôi phải nhận cái điều cậu không muốn?
– Dấu hiệu nhận biết : Có từ nghi vấn dùng để hỏi ( vì sao ) và dấu ” ? ” ở cuối câu.
→ Tác dụng : Có ý nghĩa như một câu hỏi , hỏi lý do cậu bé làm như vậy nhưng thực chất mang ý nghĩa chất vấn cậu bé , khuyên cậu bé trong câu chuyện không nên làm như vậy . Đồng thời nó có tác dụng như để bộc lộ cảm xúc ( thay cho câu cảm thán ) của nhân vật nói .
Các câu nghi vấn:
– “Tên cậu là gì nhỉ?”
+ Đặc điểm hình thức: có dấu chấm hỏi (?), có từ để hỏi (nhỉ)
+ Chức năng: dùng để hỏi tên của cậu bé ấy là gì.
– “Này, vì sao cậu không khắc tên lên người cậu? Như thế có phải tiện hơn không?”
+ Đặc điểm hình thức: có từ để hỏi (Vì sao, không), và có dấu chấm hỏi (?)
+ Chức năng: dùng để hỏi và mang ý khẳng định về việc làm của cậu bé.
– “Vậy, vì sao cậu lại bắt tôi phải nhận cái điều cậu không muốn?
+ Đặc điểm hình thức: có từ để hỏi (Vì sao) và có dấu chấm hỏi đặc trưng ở cuối câu
+ Chức năng: dùng để hỏi và bộc lộ cảm xúc đau đớn của cây si già khi bị cậu bé lấy dao khắc tên thân cây, ở trường hợp này cây si không yêu cầu cậu bé trả lời và câu hỏi này bộc lộ nhiều cảm xúc hơn.
– Có thể có nhiều thiết sót, mong cậu thông cảm.