Hai thấu kính L1 L2 có cùng trục chính , ban đầu cách nhau khoảng a. Vật ab ở trước L1 cao 1,2 mm vuông vuông góc với trục chính . cho AB di chuyển trước L1 thì ảnh cuối cùng luôn có cùng chiều cao 2,4 mm . sau đó di chuyển hai thấu kính để khoảng cách giữa chúng tăng thêm 96 cm, lúc này cho AB di chuyển trước L1 thì chỉ có một vị trí của AB cho ảnh cuối cùng là ảnh thật cao 2,4 mm và cùng chiều vật ab . Ảnh này cách AB một khoảng 183 cm. tính tiêu cự f1 của thấu kính L1
Đáp án:
${f_1} = – 431cm$
Giải thích các bước giải:
Lúc ban đầu, ta có:
$\begin{array}{l}
k = \dfrac{{{d_1}’}}{{{d_1}}}.\dfrac{{{d_2}’}}{{{d_2}}} = \dfrac{{{h_2}}}{{{h_1}}} = 2\\
\Leftrightarrow \dfrac{{{d_1}’ – {f_1}}}{{{f_1}}}.\dfrac{{{f_2}}}{{{d_2} – {f_2}}} = 2\\
\Leftrightarrow {d_1}'{f_2} + {f_1}{f_2} = 2{f_1}{d_2}\\
\Leftrightarrow {d_1}'{f_2} + {f_1}{f_2} = 2{f_1}\left( {a – {d_1}’} \right)\\
\Leftrightarrow {d_1}’ = \dfrac{{{f_1}\left( {2a – {f_2}} \right)}}{{{f_2} – 2{f_1}}} = \dfrac{{{d_1}{f_1}}}{{{d_1} – {f_1}}}\\
\Leftrightarrow \left( {2a – {f_2}} \right)\left( {{d_1} – {f_1}} \right) = {d_1}\left( {{f_2} – 2{f_1}} \right)\\
\Leftrightarrow {d_1}\left( {2a – 2{f_1} – 2{f_2}} \right) = {f_1}\left( {2a – {f_2}} \right)
\end{array}$
Vì phương trình trên luôn đúng với mọi d1 do đó ta suy ra được hệ sau:
$\begin{array}{l}
\left\{ \begin{array}{l}
2a – 2{f_1} – 2{f_2} = 0\\
2a – {f_2} = 0
\end{array} \right.\\
\Rightarrow \left\{ \begin{array}{l}
a = {f_1} + {f_2}\\
{f_2} = 2a
\end{array} \right.\\
\Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}
{f_1} = – a\\
{f_2} = 2a
\end{array} \right.
\end{array}$
Khi tăng khoảng cách giữa hai thấu kính thêm 96 cm chỉ tồn tại một vị trí cho ảnh cùng chiều cao 2,4mm nên ta có:
$\begin{array}{l}
k = \dfrac{{{d_1}’}}{{{d_1}}}.\dfrac{{{d_2}’}}{{{d_2}}} = \dfrac{{{h_2}}}{{{h_1}}} = 2\\
\Leftrightarrow \dfrac{{{f_1}}}{{{d_1} – {f_1}}}.\dfrac{{{d_2}’ – {f_2}}}{{{f_2}}} = 2\\
\Leftrightarrow \dfrac{{ – a}}{{{d_1} + a}}.\dfrac{{{d_2}’ – 2a}}{{2a}} = 2\\
\Leftrightarrow 4{d_1} + {d_2}’ = – 2a\left( 1 \right)
\end{array}$
Theo giả thiết ảnh cách vật 183cm nên:
$\left| {{d_1} + {d_2}’} \right| = 183cm \Rightarrow {d_1} + {d_2}’ = – 183cm\left( 2 \right)$
Ta cũng có phương trình sau:
$\begin{array}{l}
{d_1}’ + {d_2} = a + 96\\
\Leftrightarrow \dfrac{{{d_1}{f_1}}}{{{d_1} – {f_1}}} + \dfrac{{{d_2}'{f_2}}}{{{d_2}’ – {f_2}}} = a + 96\\
\Leftrightarrow \dfrac{{{d_1}\left( { – a} \right)}}{{{d_1} + a}} + \dfrac{{2{d_2}’a}}{{{d_2}’ – 2a}} = 2\left( {a + 96} \right)\\
\Leftrightarrow 2{d_2}’a\left( {{d_1} + a} \right) – {d_1}a\left( {{d_2}’ – 2a} \right) = \left( {a + 96} \right)\left( {{d_1} + a} \right)\left( {{d_2}’ – 2a} \right)\\
\Leftrightarrow 2{a^3} + 4{a^2}{d_1} – {a^2}{d_2}’ = 96\left( {{d_1}{d_2} – 2a{d_1} + a{d_2}’ – 2{a^2}} \right)\left( 3 \right)
\end{array}$
Từ (1) , (2) và (3) giải hệ phương trình ba ẩn ta thu được các kết quả sau:
$\begin{array}{l}
a = 431cm\\
{d_1} = – 226cm\\
{d_2}’ = 43cm
\end{array}$
Từ đó tiêu cự của thấu kính L1 là:
${f_1} = – a = – 431cm$