Hãy cho biết một số nghị định của thủ tướng về việc ô nhiễm nguồn nước ( cho chép mạng )
0 bình luận về “Hãy cho biết một số nghị định của thủ tướng về việc ô nhiễm nguồn nước ( cho chép mạng )”
ẩn tràn lên đường phố, chảy vào các hộ gia đình, ảnh hưởng đến sức khỏe, môi trường sống của người dân. Các thành phố đa phần chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Hầu hết sông ngòi trong cả nước tiếp nhận nước thải sinh hoạt từ các đô thị ở khu dân cư, nhà hàng; nước thải của các cơ sở y tế, cơ sở công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp, … chưa được xử lý đạt tiêu chuẩn cho phép đổ vào. Hiện nay, việc đầu tư và áp dụng các công nghệ xử lý nước thải chưa đáp ứng được yêu cầu bảo vệ môi trường. 70% các khu công nghiệp không có hệ thống xử lý nước thải tập trung, hoặc một số cơ sở sản xuất có xử lý nước thải nhưng không đạt tiêu chuẩn cho phép. Qua kiểm tra các cơ sở sản xuất hóa chất trên toàn quốc cho thấy, chỉ có 12% các cơ sở xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn môi trường. Các làng nghề ở đô thị với nhiều loại hình sản xuất tiểu thủ công nghiệp như: chế biến thực phẩm, cơ khí, thủ công mỹ nghệ, chế biến lâm sản, vật liệu xây dựng phát triển góp phần cải thiện đời sống của nhân dân. Tuy nhiên, phần lớn các cơ sở này đều phát triển tự phát theo nhu cầu của thị trường với thiết bị và công nghệ sản xuất lạc hậu, không đầu tư xây dựng trạm xử lý nước thải trực tiếp qua các hệ thống cống rãnh. Kiểm tra 3 làng nghề tái chế nhựa ở Triều Khúc, dệt nhuộm Tân Triều và bún Phú Đô Hà Nội cho thấy nước thải tại mương thải chung của các làng nghề, trước khi thải ra ngoài bị ô nhiễm nghiêm trọng, các chất hữu cơ BOD vượt đến 14,4 lần; COD vượt 10,8 lần, chất rắn lơ lửng vượt 1,4 lần, dầu mỡ vượt 5,5 lần. Ông Đặng Dương Bình, trưởng phòng môi trường – khí tượng thủy văn Sở Tài Nguyên môi trường và nhà đất Hà Nội cho biết: Xử lý nước thải đang là một thách thức lớn, thành phố với hơn 2,7 triệu dân tổng lượng nước thải của thành phố khoảng hơn 500.000 m3/ngày đêm, trong đó lượng nước thải sinh hoạt khoảng 400.000 m3, nước thải công nghiệp 85.000- 90.000m3. Hà Nội có 5 khu công nghiệp tập trung, 13 cụm công nghiệp vừa và nhỏ, mới có khu vực Bắc Thăng Long, Sài Đồng có trạm xử lý nước thải. Nước thải qua hệ thống cống, mương đô thị chảy ra 4 con sông thông nối nhau: Tô Lịch , sông Lừ, sông Sét , Kim Ngưu , theo dòng sông Châu giang chảy vào sông Nhuệ – Đáy , hồ Yên Sở ra các tỉnh lân cận. Nhưng dòng sông này, nước bị ô nhiễm do các chất hóa học, hữu cơ. Hàm lượng DO ở các điểm đo trên các sông Nhuệ , Tô Lịch, Kim Ngưu, Lừ và Sét dao động từ 1,6 -5 mg/l, trong đó DO ở sông Lừ, Kim Ngưu và Tô Lịch đều có giá trị thấp hơn 2 mg/l. Trên 99% các điểm quan trắc chất lượng nước mặt trên lưu vực sông Nhuệ – Đáy có hàm lượng các chất ô nhiễm hữu cơ không đảm bảo tiêu chuẩn đối với nguồn nước sử dụng cho mục đích cấp nước sinh hoạt . Tại thành phố Việt Trì, nước thải công nghiệp cũng được đổ trực tiếp vào sông Hồng không qua xử lý làm cho hàm lượng kim loại nặng, các chất hữu cơ đặc biệt là hợp chất phenol được clo hóa, BOD, COD rất cao. Sông Hồng tiếp nhận gần 100.000m3 /ngày đêm của thành phố Việt trì, trong đó nước thải công nghiệp chiếm 30 % . Ở thành phố Hồ Chí Minh, lượng nước thải công nghiệp xả ra môi trường hơn 400.000 m3 ngày đêm. Theo sở tài nguyên môi trường TP Hồ Chí Minh, trong đó số 12 KCN trên địa bàn, mới có KCN Lê Minh Xuân, Tân Tạo có hệ thống xử lý nước thải, còn lại các KCN với khoảng hơn 30.000 m3/ngày đêm thải ra sông ngòi, kênh rạch. Thành phố với gần 5 triệu dân, tổng lượng nước thải sinh hoạt khoảng 600.000 m3/ ngày đêm, chỉ 60% được xử lý sơ bộ. Nước thải xả trực tiếp ra các kênh Nhiêu Lộc, kênh Tân hóa lan tỏa đi các sông Sài Gòn – Đồng Nai, Nhà Bè, chợ Đệm, sông Tranh … Hiện nay, lưu vực sông Sài Gòn – Đồng Nai bị ô nhiễm trên diện rộng với mức độ tăng dần từ thượng lưu đến hạ lưu, chủ yếu là ô nhiễm hữu cơ, vi sinh vật và bị axit hóa, một số khu vực hạ lưu bị ô nhiễm nặng. Qua các kết quả phân tích chất lượng nước tại các trạm dầu nguồn sông Sài Gòn – Đồng Nai bị ô nhiễm hữu cơ, đặc biệt là ô nhiễm dầu. Tính chung trên địa bàn cả nước, lượng nước thải các loại chưa được xử lý nhưng vẫn xả thẳng ra môi trường hàng năm lên tới 1,5 tỷ mét khối; trong đó các khu đô thị và khu công nghiệp mỗi ngày thải khoảng hơn 3 triệu mét khối nước thải sinh hoạt và nước thải sản xuất xả trực tiếp vào nguồn nước mặt. Với hàm lượng các chất gây ô nhiễm, khối lượng nước thải này đã và đang gây ô nhiễm nghiêm trọng cho rất nhiều con sông, mà chính những dòng sông đó lại là nguồn cấp nước chủ yếu cho các nhà máy nước công suất lớn và trạm cấp nước quy mô nhỏ hơn phục vụ cấp nước sinh hoạt và sản xuất hàng ngày tại các đô thị, các khu tập chung đông dân cư. c. Thực trạng ô nhiễm môi trường nước do các hoạt động dịch vụ Cùng với sự phát triển của các nghành công nông nghiệp, dịch vụ ngày càng phát triển mạnh mẽ, góp phần vào việc phát triển kinh tế. Đi cùng với nó là nạn ô nhiễm môi trường nước do các hoạt động dịch vụ như vận tải đường sông, hoạt động kinh tế … Và đặc biệt là các hoạt động du lịch làm cho biển Việt Nam đạng bị đục hóa và ô nhiễm nghiêm trọng. Vịnh Hạ Long, đầm Lăng Cô, vịnh Nha Trang .. . là minh chứng rõ nhất của những tác hại này. Gần đây nhất, việc phát triển du lịch lặn ở biển Nha Trang cũng khiến các rạn san hô bị gãy nát, sinh vật biển mất hang sinh sống, chất hàng loạt, ảnh hưởng trầm trọng đến đa dạng sinh học. Theo thống kê, mỗi ngày có trên 40 tàu thuyền du lịch, khoảng 600 khách lặn xem san hô chính là tác nhân của tình trạng “đau đầu” này. Theo kết quả khảo sát của các nhà khoa học trong và ngoài nước, 80% tài sản vô giá của biển Việt Nam như rạn nứt san hô, hệ sinh thái thảm cỏ biển … đang nằm trong tình trạng rủi ro và 50% trong số đó cảnh cáo là rủi ro cao, khó có thể khôi phục được. Hằng năm vào mùa mưa, từ tháng 6 đến trung tuần tháng 7 âm lịch, những vùng Nam Trung Bộ, đặc biệt là Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, … bờ biển trở nên trắng xóa do hiện tượng “bột báng” kết thành từ hàm lượng phù sa lơ lửng, xác chết, sinh vật và rác thải … nổi lềnh bềnh khiến nước bốc mùi hôi. Theo PGS-TS Nguyễn Chu Hồi, Viện trưởng Viện Kinh tế và Quy hoạch thủy sản – Bộ thủy sản thì tại nhiều bãi biển bị ô nhiễm của Việt Nam, có hơn 20 giống ký sinh trùng thuộc 2 nhóm vi nấm ký sinh gây u, viêm cơ quan nội tạng dẫn đến tử vong. Có bãi biển đã gặp nấm ký sinh trên 100% số mẫu phân tích. Sự xuất hiện của vi nấm ký sinh bãi biển thường liên quan đến ô nhiễm phân rác, nước thải không xử lý và do người tắm biển mang đến. Không chỉ ở những biển du lịch mà ở nhiều vùng biển khác từ Bắc đến Nam, rác thải có chu kỳ phân hủy chậm như bao nhựa, polymel vứt bừa bãi. Khi con người tự do xả rác xuống chúng sẽ tạo ra những màng ngăn, khiến cho quá trình trao đổi khí giữa nước và đáy không thực hiện được, vùng đáy biển từ thoáng ký trở thành yếm khí, phát sinh ra khí sunphua hyddro (H2S), gây mùi thối, biến vùng nước sống thành nước chết. Một khi đã biến thành vùng nước chết thì phải khó khăn để khôi phục lại được, nếu có thì phải rất khó khăn để khôi phục lại, nếu có thì phải mất 60 – 100 năm sau mới khôi phục lại được . II-Một số quy định pháp lý về kiểm soát ô nhiễm môi trường nước ở Việt Nam. Tài nguyên nước rất đa dạng và có vai trò lớn đối với đời sống to lớn đối với đời sống con người, tuy nhiên hoạt động của con người đã và đang tác động, gây ảnh hưởng xấu tới tài nguyên nước, dẫn tới cần có biện pháp kiểm soát ô nhiễm môi trường nước. Bảo vệ tài nguyên nước là phù hợp với nhu cầu khách quan, tuy nhiên đòi hỏi đó chỉ đáp ứng một cách hiệu quả khi sử dụng công cụ pháp luật để kiểm soát ô nhiễm nguồn nước. Bởi vì pháp luật có những ưu thế đặc biệt của một công cụ quản lý mà các công cụ khác không có được. Pháp luật có tính quy phạm phổ biến, tính xã hội bắt buộc chung và được đảm bảo thực hiện bằng biện pháp cưỡng chế của Nhà nước, do đó sự điều chỉnh bằng pháp luật trong việc kiểm soát ô nhiễm các nguồn nước là đặc biệt hiệu quả so với các biện pháp khác. Pháp luật về kiểm soát ô nhiễm môi trường nước đã quy định rõ các quyền và nghĩa vụ của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cũng như các tổ chức, các nhân trong việc bảo vệ, phát triển nguồn nước để từ đó buộc cơ quan nhà nước cũng như các tổ chức, cá nhân thực hiện nghiêm chỉnh các nghĩa vụ về kiểm soát ô nhiễm nước. Đây chính là cơ sở pháp lý cho mọi hoạt động kiểm soát môi trường nước. 1. Nghĩa vụ của Nhà nước trong việc kiểm soát ô nhiễm môi trường nước Các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình khai thác sử dụng, bảo vệ phát triển tài nguyên môi trường nước diến ra hết sức phức tạp đòi hỏi phải có sự điều chỉnh bằng pháp luật. Nghĩa vụ của nhà nước trong việc kiểm soát ô nhiễm môi trường nước gồm có các nội dung sau: a. Đánh giá hiện trạng tài nguyên nước Nội dung quản lý nhà nước về tài nguyên nước được quy định trong nhiều văn bản quy phạm pháp luật hiện hành (khoản 3 điều 57 Luật tài nguyên nước 1998: khoản 6 Điều 2 Nghị định số 91/2002/NĐ – CP ngày 11 tháng 11 năm 2002) quy định chức năng nhiệm vụ , quyền hạn cơ cấu tổ chức bộ tài nguyên và môi trường; Khoản 1 Điều 3 Nghị định số 179/CP ngày 30/12/1999 hướng dẫn thi hành Luật tài nguyên nước 1998; Điều 60, 61, 63, 65, Luật bảo vệ môi trường năm 2005. Theo quy định của pháp luật hiện hành thì Bộ tài nguyên và môi trường có trách nhiệm tổng hợp số liệu, quản lý điều tra cơ bản, kiểm kê, đánh giá tài nguyên nước và xây dựng cơ sở dữ liệu về tài nguyên nước và xây dựng cơ sở dữ liệu về tài nguyên nước (khoản 6 Điều 2 Nghị định số 91/2002/CP-NĐ ngày 11/11/2002 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của bộ tài nguyên và môi trường ). b. Xây dựng và tổ chức thực hiện hệ thống tiêu chuẩn môi trường về tài nguyên nước Tiêu chuẩn về môi trường về tài nguyên nước được hiểu là các chuẩn mực, giới hạn về hóa học, lý học, sinh học được quy định bởi pháp luật, nhằm xác định rõ tính chất nước, dùng làm căn cứ để kiểm soát môi trường nước. Tiêu chuẩn môi trường nước phải do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành .Theo quy định của pháp luật hiện hành thì Bộ tài nguyên môi trường (khoản 3 Điều 2 nghị định 91/2002/NĐ- CP ngày 11/11/2002). Hiện nay các tiêu chuẩn về nước được quy định trong quyết định số 35/2002/QĐ-BKHCN& MT ngày 25/062002 của Bộ trưởng Bộ khoa học công nghệ và môi trường về việc công bố danh mục các tiêu chuẩn Việt Nam về môi trường bắt buộc áp dụng. . Luật bảo vệ môi trường 2005 quy định khá chi tiết về quy hoạch, kế hoạch bảo vệ môi trường đối với các nguồn nước (Điều 55, 59, 63). Thẩm quyền xây dựng và phê duyệt các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch về bảo vệ tài nguyên nước được quy định như sau: Bộ tài nguyên môi trường có trách nhiệm trình Chính phủ chiến lược, quy hoạch phát triển, kế hoạch dài hạn, 5 năm và hàng năm về việc bảo vệ, phát triển khai thác sử dụng nước (khoản 2 điều 2 nghị định số 91/2002/NĐ-CP ngày 11/11/2002). Trên cơ sở quy hoạch, kế hoạch, chiến lược do Bộ tài nguyên môi trường đã trình, Chính phủ sẽ phê duyệt các chiến lược, kế hoạch quốc gia về bảo vệ phát triển tài nguyên nước (khoản 2 Điều 59 Luật tài nguyên nước năm 1998). Bộ tài nguyên môi trường phê duyệt các quy hoạch lưu vực sông theo ủy quyền của chính phủ. Những năm gần đây Nhà nước ta đã xây dựng và tổ chức thực hiện nhiều chương trình , chiến lược bảo vệ , phát triển tài nguyên nước như: “ Chương trình mục tiêu quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn“ ( quyết định số 237/1998/QĐ-Ttg ngày 3/12/1998 của thủ tứơng chính phủ phê duyệt chương trình này)…Theo định hướng chương trình này, nhà nước đặt ra mục tiêu đến năm 2020 là xoá bỏ tình trạng ngập úng thường xuyên trong mùa mưa ở đô thị, từng đô thị có hệ thống thoát nước thải với công nghệ xử lý phù hợp đảm bảo vệ sinh môi trường, mở rộng phạm vi phục vụ của các hệ thống thoát nước đô thị, khu công nghiệp, áp dụng tiêu chuẩn, quy phạm tiên tiến, đưa lĩnh vực thoát nước đô thị Việt Nam lên tầm mức các nước trong khu vực. Đặc biệt , “Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020” (quyết định số 256/2003/QĐ-TT ngày 02/12/2003 của thủ tướng chính phủ , phê duyệt chiến lược này), đã đặt ra mục tiêu đến năm 2010: 40% các đô thị, 70% các khu công nghiệp, khu chế xuất có hệ thống xử lý nước thải tập trung, 95% dân số đô thị và 85% dân số nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh; đến năm 2020 đạt 100% dân số đô thị và 95% dân số nông thôn được sử dụng nước sạch, 100% đô thị, khu công nghiệp, khu chế xuất có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường. d. Xây dựng và sử dụng nguồn tài chính cho hoạt động bảo vệ, phát triển tài nguyên nước: Luật bảo vệ môi trường 2005 quy định khá cụ thể các nguồn tài chính cho hoạt động bảo vệ môi trường nói chung, bảo vệ tài nguyên nước nói riêng (điều 110 ). Điều 46 Luật tài nguyên nước năm 1998 cũng quy định khá chi tiết về nguồn tài chính phục vụ cho hoạt động kiểm soát ô nhiễm nước . Quyết định số 82/2002/QĐ-TTg ngày 26/06/2002 của thủ tướng chính phủ về việc thành lập, tổ chức, và hoạt động của quỹ bảo vệ môi trường Việt Nam có số vốn điều lệ là 200 tỷ đồng. Phí bảo vệ môi trường đối với nước thải (quy định tại nghị định số 67/2003/NĐ- CP ngày 13/06 2003) là khoản thu thuộc ngân sách nhà nước. Nguồn tài chính cho hoạt động bảo vệ , phát triển tài nguyên nước chủ yếu vào tình hình ô nhiễm nước , suy thoái nước ở các địa phương … e. Cấp, thu hồi giấy phép tài nguyên nước nước: Giấy phép về khai thác và sử dụng tài nguyên nước do các cơ quan có thẩm quyền sau đây cấp: – Bộ tài nguyên và môi trường cấp giấy phép đối với các công trình quan trọng quốc gia (được thủ tướng chính phủ ủy quyền) có lưu lượng từ 1000 m3/ngày đêm trở lên. – Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung có lưu lượng dưới 1000 m3/ngày đêm Giấy phép về tài nguyên nước bị thu hồi hoặc bị đình chỉ trong các trường hợp sau đây (khoản 4 điều 9 Nghi định số 179/NĐ-CP ngày 30/12/1999): Người được cấp giấy phép vi phạm các quy định trong luật tài nguyên nước hoặc vi phạm nghiêm trọng các điều quy định trong luật tài nguyên. Tổ chức được cấp phép phá sản hoặc giải thể . Giấy phép không sử dụng quá 2 năm mà không có lý do chính đáng Khi xét thấy ảnh hưởng tới an ninh quốc phòng hoặc an ninh công cộng Pháp luật quy định một số trường hợp không cần phải xin giấy phép tài nguyên nước, đó là các trường hợp: Khai thác, sử dụng nguồn nước mặt, nguồn nước dưới đất với quy mô sinh hoạt nhỏ; sử dụng nguồn nước tới phục vụ sản xuất NN, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, sản xuất tiểu thủ công nghiệp quy mô nhỏ … f. Tổ chức thực hiện các hoạt động phòng chống, khắc phục sự cố môi trường do sự vận động bất thường của nước gây ra Chính phủ quyết định và chỉ đạo các bộ ban ngành, UBND thực hiên các biện pháp khắc phục, phòng chống các hậu quả lũ lụt và các tác hại do nước sinh ra (khoản 2 Điều 36; khoản 1 điều 40; khoản 1,5 điều 41 Luật tài nguyên nước năm 1998). Các bộ ban, ngành và ủy ban nhân cấp tỉnh thành phố trực thuộc trung ương căn cứ vào tiêu chuẩn và phương án phòng chống lụt bão cho từng vùng của lưu vực sông đã được chính phủ phê duyệt để xây dựng phương án phòng chống sự cố môi trường do nước gây ra (khoản 2 điều 37; khoản 1 điều 40; khoản 1 điều 41 Luật tài nguyên nước năm 1998). g. Thanh tra việc thực hiện pháp luật về bảo vệ môi trường nước, giải quyết tranh chấp, khiếu nại tố cáo, xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ tài nguyên nước. Thanh tra việc thực hiện pháp luật về tài nguyên nước là hoạt động của cơ quan nhà nước thẩm quyền tiến hành theo thủ tục, trình tự nhất định, nhằm phát hiện, ngăn chặn, xử lý những hành vi vi phạm pháp luật về tài nguyên nước, góp phần bảo vệ, phát triển tài nguyên nước, góp phần bảo vệ, phát triển nguồn nước. Thanh tra thực hiện pháp luật về bảo vệ tài nguyên nước phải nhằm phát hiện các hành vi gây ô nhiễm, suy thoái nước cũng như hiện trạng về ô nhiễm, suy thoái nước ở các khu vực cụ thể, đặc biệt là các khu công nghiệp. Đặc biệt là giải quyết các tranh chấp tài nguyên nước và xử lý vi phạm . nhằm phát hiện, ngăn chặn, xử lý những hành vi vi phạm pháp luật về tài nguyên nước, góp phần bảo vệ, phát triển tài nguyên nước, góp phần bảo vệ, phát triển nguồn nước. . Giải quyết tranh chấp tài nguyên nước nhà nước khuyến khích việc việc hòa giải các tranh chấp về tài nguyên nước. Giải quyết tranh chấp về tài nguyên nước phải đảm bảo yêu cầu: trước hết phải phòng chống khắc phục, các hiện tượng ô nhiễm, suy thoái nước bảo vệ lợi ích chung của cộng đồng. Xử lý vi phạm tài nguyên nước là hoạt động của cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhằm truy cứu trách nhiệm pháp lý đối với các chủ thể có hành vi vi phạm pháp luật tài nguyên nước. Tùy theo tính chất mức độ mà hình thức xử phạt sẽ là trách nhiệm hành chính hoặc trách nhiệm hình sự. 2. Nghĩa vụ của tổ chức và cá nhân trong việc bảo vệ, phát triển tài nguyên nước a. Bảo vệ chất lượng , trữ lượng nguồn nước. Nghĩa vụ bảo vệ tài nguyên nước được quy định cụ thể trong Luật tài nguyên nước 1998 , Luật bảo vệ môi trường năm 2005 ( chương VII) và một số văn bản pháp luật khác cụ thể : – Không được thực hiện các hành vi gây tổn hại tới trữ lượng , chất lượng nguồn nước. (khoản 5 điều 7 Luật bảo vệ môi trường năm 2005 ; các điều 9, 15, 17, luật tài nguyên nước năm 1998 ). – Khi khai thác sử dụng , phải nộp phí bảo vệ môi trường đối với nước thải (Nghị định số 67/2003/NĐ- CP ngày 13/06/2003 ): + Đối với tổ chức, hộ gia đình, cá nhân thuộc điện phải nộp phí bảo vệ môi trường đối với nước thải sinh hoạt thì hàng tháng nộp đầy đủ cho đơn vị cấp nước sạch. + Các chủ thể nộp phí bảo vệ môi trường đối với nước thải công nghiệp phải kê khai số phí nộp hàng tháng. + Miễn nộp phí bảo vệ môi trường đối với nước thải trong các trường hợp sau đây: Nước xả ra từ các nhà máy thủy điện, nước tuần hoàn trong các nhà máy, cơ sở sản xuất kinh doanh, nước biển dùng vào sản xuất muối …. Phải đảm bảo an toàn tiết kiệm, hiệu quả , đúng mục đích, phù hợp với quy hoạch, kế hoạch khai thác, sử dụng bảo vệ, phát triển nguồn nước do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định. Phải cung cấp thông tin về tài nguyên nước cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi có yêu cầu kiểm tra , đánh giá trữ lượng, chất lượng nguồn nước, không gây thiệt hại tới lợi ích hợp pháp của các chủ thể khác. Phải thực hiện đánh giá tác động của môi trường nhằm phân tích đánh giá, dưh báo những tác động, ảnh hưởng của hoạt động phát triển kinh tế xã hội tới trữ lượng nước. Hiện nay pháp luật quy định các dự án khai thác nước dưới đất có công suất từ 1000m3/ngày, đêm trở lên phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường (điểm a khoản 1 Điều 65 Luật bảo vệ môi trường năm 2005). Phải xây dựng hệ thống nước thải đạt tiêu chuẩn môi trường cho phép trước khi thải vào môi trường. Các chủ thể khai thác, sử dụng nước vào các mục đích sản xuất kinh doanh có những nghĩa vụ cụ thể bảo vệ và phát triển tài nguyên nước cụ thể như sau: – Đối với các cơ sở khai thác nước sinh hoạt phải bảo đảm khai thác đúng quy hoạch nước sinh hoạt, chỉ được sử dụng nước sinh hoạt, không được nước không đạt tiêu chuẩn . – Đối với các tổ chức cá nhân khai thác, sử dụng nước vào mục đích sản xuất nông nghiệp làm muối, nuôi trồng thủy sản phải đảm bảo sử dụng hóa chất phù hợp với chủng loại, theo mức độ quy định về sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. – Việc xây dựng các công trình thủy điện phải tuân theo các quy hoạch lưu vực sông. – Tổ chức , cá nhân thực hiện hoạt động giao thông đường thủy phải tuân theo quy hoạch lưu vực sông, quy hoạch các vùng ven biển … – Việc khai thác sử dụng nước vào các mục đích khai thác như nghiên cứu khoa học, nghỉ ngơi du lịch thể thao, giải trí phải bảo đảm bảo an toàn, phù hợp với quy hoạch phát triển tài nguyên nước, không được gây ô nhiễm suy thoái môi trường nước. b. Bảo vệ các công trình thủy lợi, khí tựng thủy văn và các công trình khác liên quan tới việc bảo vệ , phát triển khai thác sử dụng tài nguyên nước. Mọi tổ chức cá nhân có trách nhiệm trực tiếp bảo vệ các công trình thủy lợi, khí tựơng thủy văn. Tổ chức, cá nhân không được thực hiện những hành vi bị nghiêm cấm trong quá trình quản lý khai thác và bảo vệ các công trình thủy lợi như: Phá hoại các công trình thủy lợi, khí tựợng thủy văn, công trình bảo vệ khai thác sử dụng nước, lấn chiếm sử dụng đất đai, xây dựng các công trình trái phép … c. Phòng chống , khắc phục hậu quả , tác hại do nước gây ra . Tổ chức, cá nhân quản lý khai thác và bảo vệ hồ chưa nước phải có phương án bảo đảm an toàn công trình, phòng chống lụt bão đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Tổ chức cá nhân sản xuất kinh doanh xả thải chất thải có khẳ năng gây ra mưa axit và phải có biên pháp xử lý nước thải theo quy định của pháp luật bảo vệ môi trường để tránh gây mưa axit, vi phạm thì bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật. 3. Xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực kiểm soát ô nhiễm nguồn nước: a.Thẩm quyền, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước. Thẩm quyền xủ phạt vi phạm hành chính được quy định cụ thể trong nghị định 34 /2005/NĐ-CP ngày 17/03/2005 quy định về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nướctừ điều 17 đến điều 20. Thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp xã( điều 17) 1. Phạt cảnh cáo. 2. Phạt tiền đến 500.000 đồng. 3. Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính có giá trị đến 500.000 đồng. 4. Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 3 Điều 7 của Nghị định Thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp huyện (điều 18) 1. Phạt cảnh cáo. 2. Phạt tiền đến 20.000.000 đồng. 3. Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính. 4. Tước quyền sử dụng giấy phép hành nghề khoan, giấy phép thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước. 5. Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 3 Điều 7 của Nghị định này. Thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh(điều 19) 1. Phạt cảnh cáo. 2. Phạt tiền đến 100.000.000 đồng. 3. Tước quyền sử dụng giấy phép hành nghề khoan, giấy phép thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước. 4. Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính. 5. Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 3 Điều 7 của Nghị định này. Thẩm quyền xử phạt của Thanh tra chuyên ngành tài nguyên và môi trường (điều 20 ) 1. Thanh tra viên chuyên ngành tài nguyên và môi trường của Sở Tài nguyên và Môi trường và của Bộ Tài nguyên và Môi trường có quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước: a) Phạt cảnh cáo; b) Phạt tiền đến 200.000 đồng; c) Tịch thu tang vật, phương tiện sử dụng để vi phạm hành chính có giá trị đến 2.000.000 đồng; d) Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 3 Điều 7 của Nghị định này. 2. Chánh Thanh tra chuyên ngành tài nguyên và môi trường của Sở Tài nguyên và Môi trường có quyền: a) Phạt cảnh cáo; b) Phạt tiền đến 20.000.000 đồng; c) Tước quyền sử dụng giấy phép hành nghề khoan, giấy phép thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước; d) Tịch thu tang vật, phương tiện sử dụng để vi phạm hành chính; đ) Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 3 Điều 7 của Nghị định này. 3. Chánh Thanh tra chuyên ngành tài nguyên và môi trường của Bộ Tài nguyên và Môi trường có quyền: a) Phạt cảnh cáo; b) Phạt tiền đến 100.000.000 đồng; c) Tước quyền sử dụng giấy phép hành nghề khoan, giấy phép thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước; d) Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính; đ) Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 3 Điều 7 của Nghị định này. Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính được quy định cụ thể trong nghị định 34 /2005/NĐ-CP ngày 17/03/2005 quy định về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nướctừ điều 21 đến điều 23. Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính (điều 21) 1. Khi phát hiện vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước, người có thẩm quyền xử phạt phải ra lệnh đình chỉ ngay hành vi vi phạm, đồng thời lập biên bản về hành vi vi phạm; biên bản lập theo đúng mẫu quy định của pháp luật và tiến hành xử phạt theo thẩm quyền; trường hợp hành vi vi phạm không thuộc thẩm quyền xử phạt của người lập biên bản thì biên bản phải được gửi đến người có thẩm quyền xử phạt. 2. Trình tự, thủ tục xử phạt được thực hiện như sau: a) Đối với vi phạm hành chính mà hình thức xử phạt là cảnh cáo hoặc phạt tiền đến 100.000 đồng thì người có thẩm quyền xử phạt ra quyết định xử phạt tại chỗ; Quyết định xử phạt phải ghi rõ ngày, tháng, năm ra quyết định; họ, tên, nghề nghiệp, địa chỉ của cá nhân, tổ chức vi phạm; hành vi vi phạm; địa điểm xảy ra vi phạm; họ, tên, chức vụ của người ra quyết định; điều, khoản của văn bản pháp luật được áp dụng. Quyết định này được giao cho cá nhân, tổ chức bị xử phạt một bản; Trường hợp phạt tiền thì trong quyết định phải ghi rõ mức tiền phạt; cá nhân, đại diện tổ chức vi phạm có thể nộp tiền phạt tại chỗ cho người có thẩm quyền xử phạt và được nhận biên lai thu tiền phạt theo quy định; b) Khi phạt tiền trên 100.000 đồng thì người có thẩm quyền xử phạt phải lập biên bản về hành vi vi phạm hành chính
Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức đánh giá kết quả thực hiện Quyết định số 985a/QĐ-TTg, đề xuất kế hoạch quản lý chất lượng không khí trong giai đoạn 2021 – 2025, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong quý I năm 2021. Tăng cường quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình quan trắc chất lượng không khí bảo đảm hiệu quả, thực hiện kiểm soát chặt chẽ về chất lượng trong quan trắc môi trường không khí, công bố kết quả quan trắc và kịp thời cảnh báo ô nhiễm không khí cho cộng đồng. Khẩn trương xây dựng và triển khai thực hiện việc đầu tư, tăng cường năng lực quan trắc chất lượng môi trường không khí phù hợp với quy hoạch tổng thể quan trắc môi trường quốc gia, đảm bảo đến năm 2025 phải kiểm soát, cảnh báo, dự báo được diễn biến chất lượng không khí tại các đô thị, vùng miền trên phạm vi cả nước.
Bộ Tài nguyên và Môi trường tập trung rà soát, hoàn chỉnh hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn quốc gia về môi trường đối với khí thải công nghiệp, khí thải của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ lưu hành ở Việt Nam, chất lượng không khí xung quanh tiệm cận với tiêu chuẩn của các nước tiên tiến trên thế giới; rà soát, báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện lộ trình áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ lưu hành ở Việt Nam, hoàn thành trong quý IV năm 2021.
Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì xây dựng, ban hành tiêu chí và chứng nhận nhãn sinh thái đối với các sản phẩm, phương tiện và dịch vụ giao thông vận tải thân thiện môi trường; chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương rà soát quy định pháp luật về bảo vệ môi trường không khí, hoàn thiện theo thẩm quyền hoặc kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoàn thiện các quy định, chính sách pháp luật về kiểm soát ô nhiễm không khí.
ẩn tràn lên đường phố, chảy vào các hộ gia đình, ảnh hưởng đến sức khỏe, môi trường sống của người dân. Các thành phố đa phần chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Hầu hết sông ngòi trong cả nước tiếp nhận nước thải sinh hoạt từ các đô thị ở khu dân cư, nhà hàng; nước thải của các cơ sở y tế, cơ sở công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp, … chưa được xử lý đạt tiêu chuẩn cho phép đổ vào. Hiện nay, việc đầu tư và áp dụng các công nghệ xử lý nước thải chưa đáp ứng được yêu cầu bảo vệ môi trường. 70% các khu công nghiệp không có hệ thống xử lý nước thải tập trung, hoặc một số cơ sở sản xuất có xử lý nước thải nhưng không đạt tiêu chuẩn cho phép. Qua kiểm tra các cơ sở sản xuất hóa chất trên toàn quốc cho thấy, chỉ có 12% các cơ sở xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn môi trường. Các làng nghề ở đô thị với nhiều loại hình sản xuất tiểu thủ công nghiệp như: chế biến thực phẩm, cơ khí, thủ công mỹ nghệ, chế biến lâm sản, vật liệu xây dựng phát triển góp phần cải thiện đời sống của nhân dân. Tuy nhiên, phần lớn các cơ sở này đều phát triển tự phát theo nhu cầu của thị trường với thiết bị và công nghệ sản xuất lạc hậu, không đầu tư xây dựng trạm xử lý nước thải trực tiếp qua các hệ thống cống rãnh. Kiểm tra 3 làng nghề tái chế nhựa ở Triều Khúc, dệt nhuộm Tân Triều và bún Phú Đô Hà Nội cho thấy nước thải tại mương thải chung của các làng nghề, trước khi thải ra ngoài bị ô nhiễm nghiêm trọng, các chất hữu cơ BOD vượt đến 14,4 lần; COD vượt 10,8 lần, chất rắn lơ lửng vượt 1,4 lần, dầu mỡ vượt 5,5 lần. Ông Đặng Dương Bình, trưởng phòng môi trường – khí tượng thủy văn Sở Tài Nguyên môi trường và nhà đất Hà Nội cho biết: Xử lý nước thải đang là một thách thức lớn, thành phố với hơn 2,7 triệu dân tổng lượng nước thải của thành phố khoảng hơn 500.000 m3/ngày đêm, trong đó lượng nước thải sinh hoạt khoảng 400.000 m3, nước thải công nghiệp 85.000- 90.000m3. Hà Nội có 5 khu công nghiệp tập trung, 13 cụm công nghiệp vừa và nhỏ, mới có khu vực Bắc Thăng Long, Sài Đồng có trạm xử lý nước thải. Nước thải qua hệ thống cống, mương đô thị chảy ra 4 con sông thông nối nhau: Tô Lịch , sông Lừ, sông Sét , Kim Ngưu , theo dòng sông Châu giang chảy vào sông Nhuệ – Đáy , hồ Yên Sở ra các tỉnh lân cận. Nhưng dòng sông này, nước bị ô nhiễm do các chất hóa học, hữu cơ. Hàm lượng DO ở các điểm đo trên các sông Nhuệ , Tô Lịch, Kim Ngưu, Lừ và Sét dao động từ 1,6 -5 mg/l, trong đó DO ở sông Lừ, Kim Ngưu và Tô Lịch đều có giá trị thấp hơn 2 mg/l. Trên 99% các điểm quan trắc chất lượng nước mặt trên lưu vực sông Nhuệ – Đáy có hàm lượng các chất ô nhiễm hữu cơ không đảm bảo tiêu chuẩn đối với nguồn nước sử dụng cho mục đích cấp nước sinh hoạt . Tại thành phố Việt Trì, nước thải công nghiệp cũng được đổ trực tiếp vào sông Hồng không qua xử lý làm cho hàm lượng kim loại nặng, các chất hữu cơ đặc biệt là hợp chất phenol được clo hóa, BOD, COD rất cao. Sông Hồng tiếp nhận gần 100.000m3 /ngày đêm của thành phố Việt trì, trong đó nước thải công nghiệp chiếm 30 % . Ở thành phố Hồ Chí Minh, lượng nước thải công nghiệp xả ra môi trường hơn 400.000 m3 ngày đêm. Theo sở tài nguyên môi trường TP Hồ Chí Minh, trong đó số 12 KCN trên địa bàn, mới có KCN Lê Minh Xuân, Tân Tạo có hệ thống xử lý nước thải, còn lại các KCN với khoảng hơn 30.000 m3/ngày đêm thải ra sông ngòi, kênh rạch. Thành phố với gần 5 triệu dân, tổng lượng nước thải sinh hoạt khoảng 600.000 m3/ ngày đêm, chỉ 60% được xử lý sơ bộ. Nước thải xả trực tiếp ra các kênh Nhiêu Lộc, kênh Tân hóa lan tỏa đi các sông Sài Gòn – Đồng Nai, Nhà Bè, chợ Đệm, sông Tranh … Hiện nay, lưu vực sông Sài Gòn – Đồng Nai bị ô nhiễm trên diện rộng với mức độ tăng dần từ thượng lưu đến hạ lưu, chủ yếu là ô nhiễm hữu cơ, vi sinh vật và bị axit hóa, một số khu vực hạ lưu bị ô nhiễm nặng. Qua các kết quả phân tích chất lượng nước tại các trạm dầu nguồn sông Sài Gòn – Đồng Nai bị ô nhiễm hữu cơ, đặc biệt là ô nhiễm dầu. Tính chung trên địa bàn cả nước, lượng nước thải các loại chưa được xử lý nhưng vẫn xả thẳng ra môi trường hàng năm lên tới 1,5 tỷ mét khối; trong đó các khu đô thị và khu công nghiệp mỗi ngày thải khoảng hơn 3 triệu mét khối nước thải sinh hoạt và nước thải sản xuất xả trực tiếp vào nguồn nước mặt. Với hàm lượng các chất gây ô nhiễm, khối lượng nước thải này đã và đang gây ô nhiễm nghiêm trọng cho rất nhiều con sông, mà chính những dòng sông đó lại là nguồn cấp nước chủ yếu cho các nhà máy nước công suất lớn và trạm cấp nước quy mô nhỏ hơn phục vụ cấp nước sinh hoạt và sản xuất hàng ngày tại các đô thị, các khu tập chung đông dân cư. c. Thực trạng ô nhiễm môi trường nước do các hoạt động dịch vụ Cùng với sự phát triển của các nghành công nông nghiệp, dịch vụ ngày càng phát triển mạnh mẽ, góp phần vào việc phát triển kinh tế. Đi cùng với nó là nạn ô nhiễm môi trường nước do các hoạt động dịch vụ như vận tải đường sông, hoạt động kinh tế … Và đặc biệt là các hoạt động du lịch làm cho biển Việt Nam đạng bị đục hóa và ô nhiễm nghiêm trọng. Vịnh Hạ Long, đầm Lăng Cô, vịnh Nha Trang .. . là minh chứng rõ nhất của những tác hại này. Gần đây nhất, việc phát triển du lịch lặn ở biển Nha Trang cũng khiến các rạn san hô bị gãy nát, sinh vật biển mất hang sinh sống, chất hàng loạt, ảnh hưởng trầm trọng đến đa dạng sinh học. Theo thống kê, mỗi ngày có trên 40 tàu thuyền du lịch, khoảng 600 khách lặn xem san hô chính là tác nhân của tình trạng “đau đầu” này. Theo kết quả khảo sát của các nhà khoa học trong và ngoài nước, 80% tài sản vô giá của biển Việt Nam như rạn nứt san hô, hệ sinh thái thảm cỏ biển … đang nằm trong tình trạng rủi ro và 50% trong số đó cảnh cáo là rủi ro cao, khó có thể khôi phục được. Hằng năm vào mùa mưa, từ tháng 6 đến trung tuần tháng 7 âm lịch, những vùng Nam Trung Bộ, đặc biệt là Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, … bờ biển trở nên trắng xóa do hiện tượng “bột báng” kết thành từ hàm lượng phù sa lơ lửng, xác chết, sinh vật và rác thải … nổi lềnh bềnh khiến nước bốc mùi hôi. Theo PGS-TS Nguyễn Chu Hồi, Viện trưởng Viện Kinh tế và Quy hoạch thủy sản – Bộ thủy sản thì tại nhiều bãi biển bị ô nhiễm của Việt Nam, có hơn 20 giống ký sinh trùng thuộc 2 nhóm vi nấm ký sinh gây u, viêm cơ quan nội tạng dẫn đến tử vong. Có bãi biển đã gặp nấm ký sinh trên 100% số mẫu phân tích. Sự xuất hiện của vi nấm ký sinh bãi biển thường liên quan đến ô nhiễm phân rác, nước thải không xử lý và do người tắm biển mang đến. Không chỉ ở những biển du lịch mà ở nhiều vùng biển khác từ Bắc đến Nam, rác thải có chu kỳ phân hủy chậm như bao nhựa, polymel vứt bừa bãi. Khi con người tự do xả rác xuống chúng sẽ tạo ra những màng ngăn, khiến cho quá trình trao đổi khí giữa nước và đáy không thực hiện được, vùng đáy biển từ thoáng ký trở thành yếm khí, phát sinh ra khí sunphua hyddro (H2S), gây mùi thối, biến vùng nước sống thành nước chết. Một khi đã biến thành vùng nước chết thì phải khó khăn để khôi phục lại được, nếu có thì phải rất khó khăn để khôi phục lại, nếu có thì phải mất 60 – 100 năm sau mới khôi phục lại được . II-Một số quy định pháp lý về kiểm soát ô nhiễm môi trường nước ở Việt Nam. Tài nguyên nước rất đa dạng và có vai trò lớn đối với đời sống to lớn đối với đời sống con người, tuy nhiên hoạt động của con người đã và đang tác động, gây ảnh hưởng xấu tới tài nguyên nước, dẫn tới cần có biện pháp kiểm soát ô nhiễm môi trường nước. Bảo vệ tài nguyên nước là phù hợp với nhu cầu khách quan, tuy nhiên đòi hỏi đó chỉ đáp ứng một cách hiệu quả khi sử dụng công cụ pháp luật để kiểm soát ô nhiễm nguồn nước. Bởi vì pháp luật có những ưu thế đặc biệt của một công cụ quản lý mà các công cụ khác không có được. Pháp luật có tính quy phạm phổ biến, tính xã hội bắt buộc chung và được đảm bảo thực hiện bằng biện pháp cưỡng chế của Nhà nước, do đó sự điều chỉnh bằng pháp luật trong việc kiểm soát ô nhiễm các nguồn nước là đặc biệt hiệu quả so với các biện pháp khác. Pháp luật về kiểm soát ô nhiễm môi trường nước đã quy định rõ các quyền và nghĩa vụ của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cũng như các tổ chức, các nhân trong việc bảo vệ, phát triển nguồn nước để từ đó buộc cơ quan nhà nước cũng như các tổ chức, cá nhân thực hiện nghiêm chỉnh các nghĩa vụ về kiểm soát ô nhiễm nước. Đây chính là cơ sở pháp lý cho mọi hoạt động kiểm soát môi trường nước. 1. Nghĩa vụ của Nhà nước trong việc kiểm soát ô nhiễm môi trường nước Các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình khai thác sử dụng, bảo vệ phát triển tài nguyên môi trường nước diến ra hết sức phức tạp đòi hỏi phải có sự điều chỉnh bằng pháp luật. Nghĩa vụ của nhà nước trong việc kiểm soát ô nhiễm môi trường nước gồm có các nội dung sau: a. Đánh giá hiện trạng tài nguyên nước Nội dung quản lý nhà nước về tài nguyên nước được quy định trong nhiều văn bản quy phạm pháp luật hiện hành (khoản 3 điều 57 Luật tài nguyên nước 1998: khoản 6 Điều 2 Nghị định số 91/2002/NĐ – CP ngày 11 tháng 11 năm 2002) quy định chức năng nhiệm vụ , quyền hạn cơ cấu tổ chức bộ tài nguyên và môi trường; Khoản 1 Điều 3 Nghị định số 179/CP ngày 30/12/1999 hướng dẫn thi hành Luật tài nguyên nước 1998; Điều 60, 61, 63, 65, Luật bảo vệ môi trường năm 2005. Theo quy định của pháp luật hiện hành thì Bộ tài nguyên và môi trường có trách nhiệm tổng hợp số liệu, quản lý điều tra cơ bản, kiểm kê, đánh giá tài nguyên nước và xây dựng cơ sở dữ liệu về tài nguyên nước và xây dựng cơ sở dữ liệu về tài nguyên nước (khoản 6 Điều 2 Nghị định số 91/2002/CP-NĐ ngày 11/11/2002 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của bộ tài nguyên và môi trường ). b. Xây dựng và tổ chức thực hiện hệ thống tiêu chuẩn môi trường về tài nguyên nước Tiêu chuẩn về môi trường về tài nguyên nước được hiểu là các chuẩn mực, giới hạn về hóa học, lý học, sinh học được quy định bởi pháp luật, nhằm xác định rõ tính chất nước, dùng làm căn cứ để kiểm soát môi trường nước. Tiêu chuẩn môi trường nước phải do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành .Theo quy định của pháp luật hiện hành thì Bộ tài nguyên môi trường (khoản 3 Điều 2 nghị định 91/2002/NĐ- CP ngày 11/11/2002). Hiện nay các tiêu chuẩn về nước được quy định trong quyết định số 35/2002/QĐ-BKHCN& MT ngày 25/062002 của Bộ trưởng Bộ khoa học công nghệ và môi trường về việc công bố danh mục các tiêu chuẩn Việt Nam về môi trường bắt buộc áp dụng. . Luật bảo vệ môi trường 2005 quy định khá chi tiết về quy hoạch, kế hoạch bảo vệ môi trường đối với các nguồn nước (Điều 55, 59, 63). Thẩm quyền xây dựng và phê duyệt các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch về bảo vệ tài nguyên nước được quy định như sau: Bộ tài nguyên môi trường có trách nhiệm trình Chính phủ chiến lược, quy hoạch phát triển, kế hoạch dài hạn, 5 năm và hàng năm về việc bảo vệ, phát triển khai thác sử dụng nước (khoản 2 điều 2 nghị định số 91/2002/NĐ-CP ngày 11/11/2002). Trên cơ sở quy hoạch, kế hoạch, chiến lược do Bộ tài nguyên môi trường đã trình, Chính phủ sẽ phê duyệt các chiến lược, kế hoạch quốc gia về bảo vệ phát triển tài nguyên nước (khoản 2 Điều 59 Luật tài nguyên nước năm 1998). Bộ tài nguyên môi trường phê duyệt các quy hoạch lưu vực sông theo ủy quyền của chính phủ. Những năm gần đây Nhà nước ta đã xây dựng và tổ chức thực hiện nhiều chương trình , chiến lược bảo vệ , phát triển tài nguyên nước như: “ Chương trình mục tiêu quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn“ ( quyết định số 237/1998/QĐ-Ttg ngày 3/12/1998 của thủ tứơng chính phủ phê duyệt chương trình này)…Theo định hướng chương trình này, nhà nước đặt ra mục tiêu đến năm 2020 là xoá bỏ tình trạng ngập úng thường xuyên trong mùa mưa ở đô thị, từng đô thị có hệ thống thoát nước thải với công nghệ xử lý phù hợp đảm bảo vệ sinh môi trường, mở rộng phạm vi phục vụ của các hệ thống thoát nước đô thị, khu công nghiệp, áp dụng tiêu chuẩn, quy phạm tiên tiến, đưa lĩnh vực thoát nước đô thị Việt Nam lên tầm mức các nước trong khu vực. Đặc biệt , “Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020” (quyết định số 256/2003/QĐ-TT ngày 02/12/2003 của thủ tướng chính phủ , phê duyệt chiến lược này), đã đặt ra mục tiêu đến năm 2010: 40% các đô thị, 70% các khu công nghiệp, khu chế xuất có hệ thống xử lý nước thải tập trung, 95% dân số đô thị và 85% dân số nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh; đến năm 2020 đạt 100% dân số đô thị và 95% dân số nông thôn được sử dụng nước sạch, 100% đô thị, khu công nghiệp, khu chế xuất có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường. d. Xây dựng và sử dụng nguồn tài chính cho hoạt động bảo vệ, phát triển tài nguyên nước: Luật bảo vệ môi trường 2005 quy định khá cụ thể các nguồn tài chính cho hoạt động bảo vệ môi trường nói chung, bảo vệ tài nguyên nước nói riêng (điều 110 ). Điều 46 Luật tài nguyên nước năm 1998 cũng quy định khá chi tiết về nguồn tài chính phục vụ cho hoạt động kiểm soát ô nhiễm nước . Quyết định số 82/2002/QĐ-TTg ngày 26/06/2002 của thủ tướng chính phủ về việc thành lập, tổ chức, và hoạt động của quỹ bảo vệ môi trường Việt Nam có số vốn điều lệ là 200 tỷ đồng. Phí bảo vệ môi trường đối với nước thải (quy định tại nghị định số 67/2003/NĐ- CP ngày 13/06 2003) là khoản thu thuộc ngân sách nhà nước. Nguồn tài chính cho hoạt động bảo vệ , phát triển tài nguyên nước chủ yếu vào tình hình ô nhiễm nước , suy thoái nước ở các địa phương … e. Cấp, thu hồi giấy phép tài nguyên nước nước: Giấy phép về khai thác và sử dụng tài nguyên nước do các cơ quan có thẩm quyền sau đây cấp: – Bộ tài nguyên và môi trường cấp giấy phép đối với các công trình quan trọng quốc gia (được thủ tướng chính phủ ủy quyền) có lưu lượng từ 1000 m3/ngày đêm trở lên. – Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung có lưu lượng dưới 1000 m3/ngày đêm Giấy phép về tài nguyên nước bị thu hồi hoặc bị đình chỉ trong các trường hợp sau đây (khoản 4 điều 9 Nghi định số 179/NĐ-CP ngày 30/12/1999): Người được cấp giấy phép vi phạm các quy định trong luật tài nguyên nước hoặc vi phạm nghiêm trọng các điều quy định trong luật tài nguyên. Tổ chức được cấp phép phá sản hoặc giải thể . Giấy phép không sử dụng quá 2 năm mà không có lý do chính đáng Khi xét thấy ảnh hưởng tới an ninh quốc phòng hoặc an ninh công cộng Pháp luật quy định một số trường hợp không cần phải xin giấy phép tài nguyên nước, đó là các trường hợp: Khai thác, sử dụng nguồn nước mặt, nguồn nước dưới đất với quy mô sinh hoạt nhỏ; sử dụng nguồn nước tới phục vụ sản xuất NN, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, sản xuất tiểu thủ công nghiệp quy mô nhỏ … f. Tổ chức thực hiện các hoạt động phòng chống, khắc phục sự cố môi trường do sự vận động bất thường của nước gây ra Chính phủ quyết định và chỉ đạo các bộ ban ngành, UBND thực hiên các biện pháp khắc phục, phòng chống các hậu quả lũ lụt và các tác hại do nước sinh ra (khoản 2 Điều 36; khoản 1 điều 40; khoản 1,5 điều 41 Luật tài nguyên nước năm 1998). Các bộ ban, ngành và ủy ban nhân cấp tỉnh thành phố trực thuộc trung ương căn cứ vào tiêu chuẩn và phương án phòng chống lụt bão cho từng vùng của lưu vực sông đã được chính phủ phê duyệt để xây dựng phương án phòng chống sự cố môi trường do nước gây ra (khoản 2 điều 37; khoản 1 điều 40; khoản 1 điều 41 Luật tài nguyên nước năm 1998). g. Thanh tra việc thực hiện pháp luật về bảo vệ môi trường nước, giải quyết tranh chấp, khiếu nại tố cáo, xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ tài nguyên nước. Thanh tra việc thực hiện pháp luật về tài nguyên nước là hoạt động của cơ quan nhà nước thẩm quyền tiến hành theo thủ tục, trình tự nhất định, nhằm phát hiện, ngăn chặn, xử lý những hành vi vi phạm pháp luật về tài nguyên nước, góp phần bảo vệ, phát triển tài nguyên nước, góp phần bảo vệ, phát triển nguồn nước. Thanh tra thực hiện pháp luật về bảo vệ tài nguyên nước phải nhằm phát hiện các hành vi gây ô nhiễm, suy thoái nước cũng như hiện trạng về ô nhiễm, suy thoái nước ở các khu vực cụ thể, đặc biệt là các khu công nghiệp. Đặc biệt là giải quyết các tranh chấp tài nguyên nước và xử lý vi phạm . nhằm phát hiện, ngăn chặn, xử lý những hành vi vi phạm pháp luật về tài nguyên nước, góp phần bảo vệ, phát triển tài nguyên nước, góp phần bảo vệ, phát triển nguồn nước. . Giải quyết tranh chấp tài nguyên nước nhà nước khuyến khích việc việc hòa giải các tranh chấp về tài nguyên nước. Giải quyết tranh chấp về tài nguyên nước phải đảm bảo yêu cầu: trước hết phải phòng chống khắc phục, các hiện tượng ô nhiễm, suy thoái nước bảo vệ lợi ích chung của cộng đồng. Xử lý vi phạm tài nguyên nước là hoạt động của cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhằm truy cứu trách nhiệm pháp lý đối với các chủ thể có hành vi vi phạm pháp luật tài nguyên nước. Tùy theo tính chất mức độ mà hình thức xử phạt sẽ là trách nhiệm hành chính hoặc trách nhiệm hình sự. 2. Nghĩa vụ của tổ chức và cá nhân trong việc bảo vệ, phát triển tài nguyên nước a. Bảo vệ chất lượng , trữ lượng nguồn nước. Nghĩa vụ bảo vệ tài nguyên nước được quy định cụ thể trong Luật tài nguyên nước 1998 , Luật bảo vệ môi trường năm 2005 ( chương VII) và một số văn bản pháp luật khác cụ thể : – Không được thực hiện các hành vi gây tổn hại tới trữ lượng , chất lượng nguồn nước. (khoản 5 điều 7 Luật bảo vệ môi trường năm 2005 ; các điều 9, 15, 17, luật tài nguyên nước năm 1998 ). – Khi khai thác sử dụng , phải nộp phí bảo vệ môi trường đối với nước thải (Nghị định số 67/2003/NĐ- CP ngày 13/06/2003 ): + Đối với tổ chức, hộ gia đình, cá nhân thuộc điện phải nộp phí bảo vệ môi trường đối với nước thải sinh hoạt thì hàng tháng nộp đầy đủ cho đơn vị cấp nước sạch. + Các chủ thể nộp phí bảo vệ môi trường đối với nước thải công nghiệp phải kê khai số phí nộp hàng tháng. + Miễn nộp phí bảo vệ môi trường đối với nước thải trong các trường hợp sau đây: Nước xả ra từ các nhà máy thủy điện, nước tuần hoàn trong các nhà máy, cơ sở sản xuất kinh doanh, nước biển dùng vào sản xuất muối …. Phải đảm bảo an toàn tiết kiệm, hiệu quả , đúng mục đích, phù hợp với quy hoạch, kế hoạch khai thác, sử dụng bảo vệ, phát triển nguồn nước do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định. Phải cung cấp thông tin về tài nguyên nước cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi có yêu cầu kiểm tra , đánh giá trữ lượng, chất lượng nguồn nước, không gây thiệt hại tới lợi ích hợp pháp của các chủ thể khác. Phải thực hiện đánh giá tác động của môi trường nhằm phân tích đánh giá, dưh báo những tác động, ảnh hưởng của hoạt động phát triển kinh tế xã hội tới trữ lượng nước. Hiện nay pháp luật quy định các dự án khai thác nước dưới đất có công suất từ 1000m3/ngày, đêm trở lên phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường (điểm a khoản 1 Điều 65 Luật bảo vệ môi trường năm 2005). Phải xây dựng hệ thống nước thải đạt tiêu chuẩn môi trường cho phép trước khi thải vào môi trường. Các chủ thể khai thác, sử dụng nước vào các mục đích sản xuất kinh doanh có những nghĩa vụ cụ thể bảo vệ và phát triển tài nguyên nước cụ thể như sau: – Đối với các cơ sở khai thác nước sinh hoạt phải bảo đảm khai thác đúng quy hoạch nước sinh hoạt, chỉ được sử dụng nước sinh hoạt, không được nước không đạt tiêu chuẩn . – Đối với các tổ chức cá nhân khai thác, sử dụng nước vào mục đích sản xuất nông nghiệp làm muối, nuôi trồng thủy sản phải đảm bảo sử dụng hóa chất phù hợp với chủng loại, theo mức độ quy định về sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. – Việc xây dựng các công trình thủy điện phải tuân theo các quy hoạch lưu vực sông. – Tổ chức , cá nhân thực hiện hoạt động giao thông đường thủy phải tuân theo quy hoạch lưu vực sông, quy hoạch các vùng ven biển … – Việc khai thác sử dụng nước vào các mục đích khai thác như nghiên cứu khoa học, nghỉ ngơi du lịch thể thao, giải trí phải bảo đảm bảo an toàn, phù hợp với quy hoạch phát triển tài nguyên nước, không được gây ô nhiễm suy thoái môi trường nước. b. Bảo vệ các công trình thủy lợi, khí tựng thủy văn và các công trình khác liên quan tới việc bảo vệ , phát triển khai thác sử dụng tài nguyên nước. Mọi tổ chức cá nhân có trách nhiệm trực tiếp bảo vệ các công trình thủy lợi, khí tựơng thủy văn. Tổ chức, cá nhân không được thực hiện những hành vi bị nghiêm cấm trong quá trình quản lý khai thác và bảo vệ các công trình thủy lợi như: Phá hoại các công trình thủy lợi, khí tựợng thủy văn, công trình bảo vệ khai thác sử dụng nước, lấn chiếm sử dụng đất đai, xây dựng các công trình trái phép … c. Phòng chống , khắc phục hậu quả , tác hại do nước gây ra . Tổ chức, cá nhân quản lý khai thác và bảo vệ hồ chưa nước phải có phương án bảo đảm an toàn công trình, phòng chống lụt bão đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Tổ chức cá nhân sản xuất kinh doanh xả thải chất thải có khẳ năng gây ra mưa axit và phải có biên pháp xử lý nước thải theo quy định của pháp luật bảo vệ môi trường để tránh gây mưa axit, vi phạm thì bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật. 3. Xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực kiểm soát ô nhiễm nguồn nước: a.Thẩm quyền, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước. Thẩm quyền xủ phạt vi phạm hành chính được quy định cụ thể trong nghị định 34 /2005/NĐ-CP ngày 17/03/2005 quy định về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nướctừ điều 17 đến điều 20. Thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp xã( điều 17) 1. Phạt cảnh cáo. 2. Phạt tiền đến 500.000 đồng. 3. Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính có giá trị đến 500.000 đồng. 4. Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 3 Điều 7 của Nghị định Thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp huyện (điều 18) 1. Phạt cảnh cáo. 2. Phạt tiền đến 20.000.000 đồng. 3. Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính. 4. Tước quyền sử dụng giấy phép hành nghề khoan, giấy phép thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước. 5. Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 3 Điều 7 của Nghị định này. Thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh(điều 19) 1. Phạt cảnh cáo. 2. Phạt tiền đến 100.000.000 đồng. 3. Tước quyền sử dụng giấy phép hành nghề khoan, giấy phép thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước. 4. Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính. 5. Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 3 Điều 7 của Nghị định này. Thẩm quyền xử phạt của Thanh tra chuyên ngành tài nguyên và môi trường (điều 20 ) 1. Thanh tra viên chuyên ngành tài nguyên và môi trường của Sở Tài nguyên và Môi trường và của Bộ Tài nguyên và Môi trường có quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước: a) Phạt cảnh cáo; b) Phạt tiền đến 200.000 đồng; c) Tịch thu tang vật, phương tiện sử dụng để vi phạm hành chính có giá trị đến 2.000.000 đồng; d) Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 3 Điều 7 của Nghị định này. 2. Chánh Thanh tra chuyên ngành tài nguyên và môi trường của Sở Tài nguyên và Môi trường có quyền: a) Phạt cảnh cáo; b) Phạt tiền đến 20.000.000 đồng; c) Tước quyền sử dụng giấy phép hành nghề khoan, giấy phép thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước; d) Tịch thu tang vật, phương tiện sử dụng để vi phạm hành chính; đ) Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 3 Điều 7 của Nghị định này. 3. Chánh Thanh tra chuyên ngành tài nguyên và môi trường của Bộ Tài nguyên và Môi trường có quyền: a) Phạt cảnh cáo; b) Phạt tiền đến 100.000.000 đồng; c) Tước quyền sử dụng giấy phép hành nghề khoan, giấy phép thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước; d) Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính; đ) Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 3 Điều 7 của Nghị định này. Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính được quy định cụ thể trong nghị định 34 /2005/NĐ-CP ngày 17/03/2005 quy định về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nướctừ điều 21 đến điều 23. Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính (điều 21) 1. Khi phát hiện vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước, người có thẩm quyền xử phạt phải ra lệnh đình chỉ ngay hành vi vi phạm, đồng thời lập biên bản về hành vi vi phạm; biên bản lập theo đúng mẫu quy định của pháp luật và tiến hành xử phạt theo thẩm quyền; trường hợp hành vi vi phạm không thuộc thẩm quyền xử phạt của người lập biên bản thì biên bản phải được gửi đến người có thẩm quyền xử phạt. 2. Trình tự, thủ tục xử phạt được thực hiện như sau: a) Đối với vi phạm hành chính mà hình thức xử phạt là cảnh cáo hoặc phạt tiền đến 100.000 đồng thì người có thẩm quyền xử phạt ra quyết định xử phạt tại chỗ; Quyết định xử phạt phải ghi rõ ngày, tháng, năm ra quyết định; họ, tên, nghề nghiệp, địa chỉ của cá nhân, tổ chức vi phạm; hành vi vi phạm; địa điểm xảy ra vi phạm; họ, tên, chức vụ của người ra quyết định; điều, khoản của văn bản pháp luật được áp dụng. Quyết định này được giao cho cá nhân, tổ chức bị xử phạt một bản; Trường hợp phạt tiền thì trong quyết định phải ghi rõ mức tiền phạt; cá nhân, đại diện tổ chức vi phạm có thể nộp tiền phạt tại chỗ cho người có thẩm quyền xử phạt và được nhận biên lai thu tiền phạt theo quy định; b) Khi phạt tiền trên 100.000 đồng thì người có thẩm quyền xử phạt phải lập biên bản về hành vi vi phạm hành chính
Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức đánh giá kết quả thực hiện Quyết định số 985a/QĐ-TTg, đề xuất kế hoạch quản lý chất lượng không khí trong giai đoạn 2021 – 2025, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong quý I năm 2021. Tăng cường quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình quan trắc chất lượng không khí bảo đảm hiệu quả, thực hiện kiểm soát chặt chẽ về chất lượng trong quan trắc môi trường không khí, công bố kết quả quan trắc và kịp thời cảnh báo ô nhiễm không khí cho cộng đồng. Khẩn trương xây dựng và triển khai thực hiện việc đầu tư, tăng cường năng lực quan trắc chất lượng môi trường không khí phù hợp với quy hoạch tổng thể quan trắc môi trường quốc gia, đảm bảo đến năm 2025 phải kiểm soát, cảnh báo, dự báo được diễn biến chất lượng không khí tại các đô thị, vùng miền trên phạm vi cả nước.
Bộ Tài nguyên và Môi trường tập trung rà soát, hoàn chỉnh hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn quốc gia về môi trường đối với khí thải công nghiệp, khí thải của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ lưu hành ở Việt Nam, chất lượng không khí xung quanh tiệm cận với tiêu chuẩn của các nước tiên tiến trên thế giới; rà soát, báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện lộ trình áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ lưu hành ở Việt Nam, hoàn thành trong quý IV năm 2021.
Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì xây dựng, ban hành tiêu chí và chứng nhận nhãn sinh thái đối với các sản phẩm, phương tiện và dịch vụ giao thông vận tải thân thiện môi trường; chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương rà soát quy định pháp luật về bảo vệ môi trường không khí, hoàn thiện theo thẩm quyền hoặc kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoàn thiện các quy định, chính sách pháp luật về kiểm soát ô nhiễm không khí.