Phân tích được công xã Pari, nhà nước vô sản đầu tiên thể hiện bản chất của nhà nước kiểu mới.

 Hội đồng Công xã- cơ quan cao nhất của nhà nước mới, do nhân dân lao động bầu ra.
Ra sắc lệnh giải tán quân đội và bộ máy cảnh sát của chế độ cũ, thành lập lực lượng vũ trang và lực lượng an ninh của nhân dân.
 Ban bố và thi hành xác lệnh phục vụ quyền lợi của nhân dân.

Với âm mưu mở rộng bành trướng ra bên ngoài, ngày 19-7-1870, Na-pô-lê-ông III(1) tuyên chiến với Phổ, mở đầu cuộc chiến tranh Pháp – Phổ(2). Ngay từ đầu cuộc chiến tranh, quân Pháp đã bị tổn thất nặng nề. Ngày 1-9-1870, trong trận Xơ-đăng, quân Pháp bại trận. Nhân cơ hội đó, ngày 4-9-1870, nhân dân Pa-ri lập tức vùng lên khởi nghĩa, lật đổ nền đế chế thứ II, thành lập nước Cộng hoà Pháp lần thứ ba. Để bảo đảm cho nền cộng hoà vừa mới thành lập, đồng thời xoa dịu dân chúng, giai cấp tư sản Pháp đã thành lập Chính phủ vệ quốc. Với động thái này, nhân dân Pa-ri và giai cấp công nhân Pháp hy vọng Chính phủ sẽ đảm đương được trọng trách bảo vệ Tổ quốc trước sức ép của quân Phổ. Nhưng trên thực tế, Chính phủ Vệ quốc không có bất cứ hành động nào chống lại quân xâm lược, ngược lại, ngầm có hành động bán nước. Trong khi đó ở ngoài mặt trận, quân Pháp đang bị thua liên tiếp, quân Phổ theo đà thắng lợi tiến rất nhanh vào lãnh thổ Pháp, chỉ trong một thời gian ngắn đã chiếm 1/3 lãnh thổ và vây chặt Pa-ri. Hơn lúc nào hết, Pa-ri tráng lệ đang đứng trước thử thách vô cùng nghặt nghèo. Trong thời khắc lịch sử quan trọng đó, nhân dân và giai cấp công nhân Pháp đã đứng lên khẳng định sức mạnh của mình trong nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền dân tộc. Với tinh thần xả thân vì nước, rất nhanh chóng, giai cấp công nhân Pháp đã tổ chức được 194 tiểu đoàn Vệ Quốc quân(3) với quân số lên tới 30 vạn người.

Tháng 2-1871, A.Chi-e(4) công khai đầu hàng và ký hoà ước với quân xâm lược, đồng ý bồi thường 5 tỉ Phơ-răng, cắt nộp hai tỉnh An-dát và Lo-ren cho Phổ và giải giáp quân đội chính quy của Chính phủ Vệ quốc. Lúc này, Vệ quốc quân trở thành trở ngại cho chính sách đầu hàng của Chính phủ bán nước. Do vậy, những người đứng đầu Chính phủ bán nước tìm mọi cách tiêu diệt lực lượng Vệ quốc quân. Theo đó, 3 giờ sáng ngày 18-3-1871, quân Chính phủ do Tư lệnh bảo vệ Pa-ri Vê-nua chỉ huy đánh lén vào các trận địa pháo của Vệ quốc quân. Một đội cảnh sát và một số quân thường trực do đích thân Vê-nua chỉ huy đánh vào cao điểm Mông-mác(5) ngoại thành Pa-ri về phía bắc. Sau gần 5 giờ tấn công, quân Chính phủ đã chiếm được cao điểm Mông-mác. Để đối phó với tình hình, Ủy ban Trung ương Vệ quốc quân điều lực lượng đến chi viện cho Mông-mác. Có được lực lượng tăng cường, các chiến sĩ Vệ quốc quân tiến hành phản công, nhanh chóng chiếm các cơ quan Chính phủ, quảng trường, nhà ga và các trại lính.