– Cảm ứng ở động vật là khả năng tiếp nhận kích thích và phản ứng lại các kích thích từ môi trường sống đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.
– Ở động vật có tổ chức thần kinh, phản xạ được coi là một dạng điển hình của cảm ứng. Phản xạ được thực hiện nhờ cung phản xạ.
– Một cung phản xạ gồm:
+ Thụ quan tiếp nhận kích thích (thụ thể hoặc cơ quan thụ cảm)
+ Đường dẫn truyền vào (đường cảm giác)
+ Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin (thần kinh trung ương)
+ Đường dẫn truyền ra (đường vận động)
+ Bộ phận thực hiện phản ứng (cơ, tuyến,..)
– Hình thức, mức độ chính xác của cảm ứng phụ thuộc vào mức độ tổ chức thần kinh của chúng.
– Có ở nhóm động vật: đối xứng toả tròn (ruột khoang)
– Cấu tạo hệ thần kinh: các tế bào thần kinh phân bố khắp cơ thể thành dạng lưới.
– Hình thức trả lời kích thích: co rút toàn thân
– Đối tượng: động vật có cơ thể dạng đối xứng hai bên (giun dẹp, giun tròn, chân khớp,…)
– Cấu tạo hệ thần kinh: Các dây thần kinh tập trung theo chiều ngang và tập trung theo chiều dọc tạo nên các hạch thần kinh dạng bậc thang, dạng chuỗi hạch và dạng chuỗi hạch có hạch não.
– Hình thức trả lời kích thích: Mỗi hạch chỉ đạo một phần cơ thể (chủ yếu là phản xạ không điều kiện).
– Gặp ở động vật có xương sống: cá, lưỡng cư, bò sát, chim, thú.
– Hệ thần kinh dạng ống được phân hoá thành não, tuỷ sống, các dây thần kinh và hạch thần kinh. Não và tuỷ sống thuộc bộ phận thần kinh trung ương được bảo vệ trong hộp sọ và ống xương sống.
– Căn cứ vào chức năng của hệ thần kinh có thể phân hệ thần kinh thành hệ thần kinh vận động (hệ thần kinh cơ xương) và hệ thần kinh sinh dưỡng.
– Hệ thần kinh ống hoạt động theo nguyên tắc phản xạ, giúp động vật thích nghi với môi trường.
– Động vật có hệ thần kinh cấu tạo càng phức tạp thì số lượng các phản xạ càng nhiều và phản ứng càng chính xác, tiêu phí càng ít năng lượng, cách thức phản ứng càng đa dạng, phong phú, với số lượng nơron tham gia vào cung phản xạ càng nhiều.
– Hai loại phản xạ:
+ Phản xạ không điều kiện: thực hiện do cung phản xạ, bởi một số lượng ít tế bào do tủy sống điều khiển.
+ Phản xạ có điều kiện: phản xạ có sự tham gia của một số lượng lớn tế bào thần kinh và não đặc biệt là vỏ bán cầu đại não.
* Hệ thần kinh dạng ống có đặc điểm :
–Cấu tạo của hệ thần kinh dạng ống được cấu tạo làm hai phần rõ rệt
+ Hệ thần kinh trung ương gồm : Não và tủy sống
+ Hệ thần kinh ngoại biên : gồm hạch thần kinh và dây thần kinh
* Cấu tại hệ thần kinh dạng chuỗi hạch :
+ Các tế bào thần kinh tập trung thành các hạch thần kinh nằm dọc chiều dài cơ thể
+Mỗi hạch thần kinh là một trung khu điều khiển
+ Các hạch thần kinh được nối với nhau tạo thành chuỗi hạch thần kinh
1. Khái niệm về cảm ứng ở động vật
– Cảm ứng ở động vật là khả năng tiếp nhận kích thích và phản ứng lại các kích thích từ môi trường sống đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.
– Ở động vật có tổ chức thần kinh, phản xạ được coi là một dạng điển hình của cảm ứng. Phản xạ được thực hiện nhờ cung phản xạ.
– Một cung phản xạ gồm:
+ Thụ quan tiếp nhận kích thích (thụ thể hoặc cơ quan thụ cảm)
+ Đường dẫn truyền vào (đường cảm giác)
+ Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin (thần kinh trung ương)
+ Đường dẫn truyền ra (đường vận động)
+ Bộ phận thực hiện phản ứng (cơ, tuyến,..)
– Hình thức, mức độ chính xác của cảm ứng phụ thuộc vào mức độ tổ chức thần kinh của chúng.
– Có ở nhóm động vật: đối xứng toả tròn (ruột khoang)
– Cấu tạo hệ thần kinh: các tế bào thần kinh phân bố khắp cơ thể thành dạng lưới.
– Hình thức trả lời kích thích: co rút toàn thân
– Đối tượng: động vật có cơ thể dạng đối xứng hai bên (giun dẹp, giun tròn, chân khớp,…)
– Cấu tạo hệ thần kinh: Các dây thần kinh tập trung theo chiều ngang và tập trung theo chiều dọc tạo nên các hạch thần kinh dạng bậc thang, dạng chuỗi hạch và dạng chuỗi hạch có hạch não.
– Hình thức trả lời kích thích: Mỗi hạch chỉ đạo một phần cơ thể (chủ yếu là phản xạ không điều kiện).
– Gặp ở động vật có xương sống: cá, lưỡng cư, bò sát, chim, thú.
– Hệ thần kinh dạng ống được phân hoá thành não, tuỷ sống, các dây thần kinh và hạch thần kinh. Não và tuỷ sống thuộc bộ phận thần kinh trung ương được bảo vệ trong hộp sọ và ống xương sống.
– Căn cứ vào chức năng của hệ thần kinh có thể phân hệ thần kinh thành hệ thần kinh vận động (hệ thần kinh cơ xương) và hệ thần kinh sinh dưỡng.
– Hệ thần kinh ống hoạt động theo nguyên tắc phản xạ, giúp động vật thích nghi với môi trường.
– Động vật có hệ thần kinh cấu tạo càng phức tạp thì số lượng các phản xạ càng nhiều và phản ứng càng chính xác, tiêu phí càng ít năng lượng, cách thức phản ứng càng đa dạng, phong phú, với số lượng nơron tham gia vào cung phản xạ càng nhiều.
– Hai loại phản xạ:
+ Phản xạ không điều kiện: thực hiện do cung phản xạ, bởi một số lượng ít tế bào do tủy sống điều khiển.
+ Phản xạ có điều kiện: phản xạ có sự tham gia của một số lượng lớn tế bào thần kinh và não đặc biệt là vỏ bán cầu đại não.