Khái quát cuộc chiến tranh xâm lược nước ta của quân Mông – Nguyên.
By Abigail
Khái quát cuộc chiến tranh xâm lược nước ta của quân Mông – Nguyên.
0 bình luận về “Khái quát cuộc chiến tranh xâm lược nước ta của quân Mông – Nguyên.”
Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên (Thế kỉ XII):
I – Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ (1258)
1. Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ:
– Năm 1257: quân Mông Cổ quyết định mở cuộc tấn công lớn vào Nam Tống, để chiếm toàn bộ Trung Quốc . Cử Ngột Lương Hợp Thai, chỉ huy 3 vạn quân xâm lược Đại Việt . Thực hiện kế hoạch “gọng kìm” tiêu diệt Nam
Tống.
2. Nhà Trần chuẩn bị và tiến hành kháng chiến chông quân Mông Cổ:
a) Chuẩn bị kháng chiến:
– Nhà Trần ban lệnh cho cả nước sắm sửa vũ khí
– Dân binh luyện tập võ nghệ, sẵn sàng chiến đấu
b) Diễn biến:
– Tháng 1/1258: Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy 3 vạn quân, tiến vào xâm lược Đại Việt
– Quân giặc theo đường sông Thao tiến vào Bạch Hạc, rồi tiến xuống Bình Lệ Nguyên thì bị quân ta chặn đánh ở đây
– Vua Trần cho lui quân để bảo toàn lực lượng
– Thực hiện chủ trương “vườn không nhà trống”
– Tạm rút lui khỏi kinh thành Thăng Long, xuống Thiên Mạc
– Khi thời cơ đã đến, quân đội nhà Trần quyết định mở cuộc phản công lớn ở Đông Bộ Đầu
c) Kết quả:
– Quân Mông Cổ thua trận, rời khỏi Thăng Long
– Kết thúc cuộc kháng chiến thắng lợi
d) Nguyên nhân thắng lợi:
– Nhờ có những cách thông minh, sáng tạo
– Sự lãnh đạo tài tình, mưu trí của vua Trần và tinh thần đoàn kết của nhân dân ta
e) Ý nghĩa:
– Làm thất bại âm mưu xâm lược Đại Việt của quân Mông Cổ
II – Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên (1285)
1. Âm mưu xâm lược Cham-Pa và Đại Việt của nhà Nguyên:
– Năm 1279: Quân Mông Cổ xâm lược Trung Quốc lập lên nhà Nguyên, mở cuộc tấn công Cham-Pa và Đại Việt
– Năm 1283: 10 vạn quân Nguyên do Toa Đô chỉ huy tấn công Cham-Pa nhưng bị thất bại
2. Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến:
*Diễn biến:
– Mở hội nghị Bình Than: bàn kế đánh giặc
– Trần Quốc Tuấn được cử làm chỉ huy cuộc kháng chiến
– Mở hội nghị Diên Hồng
– Quân đội: Ngày đêm luyện tập và tập trận ở Đông Bộ Đầu, nhân dân đoàn kết 1 lòng, sẵn sàng chiến đấu
3. Diễn biến và kết quả cuộc kháng chiến:
*Diễn biến:
– Tháng 1/1285: 50 vạn quân Nguyên do Thoát Hoan chỉ huy xâm lược nước ta. Sau 1 số trận chiến đấu chặn giặc ở biên giới, Trần Quốc Tuấn quyết định lui quân về Vạn Kiếp.
– Nhân dân Thăng Long thực hiện kế sách vườn không nhà trống
– Tháng 5/1285: Ta phản công dành thắng lợi ở Tây Kết, Hàm Tử, Chương Dương. Tiến vào giải phóng Thăng Long
*Kết quả:
– Ta đã đánh tan 50 vạn quân dành thắng lợi vẻ vang
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1287 – 1288)
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt:
*Nguyên nhân:
– Do 2 lần thất bại
– Đình chỉ xâm lược Nhật Bản
– Huy động 30 vạn quân, hàng trăm chiến thuyền và 1 đoàn thuyền lương
*Diễn biến:
– Cuối tháng 12/1287: Quân Nguyên ồ ạt tấn công vào nước ta
– Quân bộ do Thoát Hoan chỉ huy theo đường tiến theo đường Lạng Sơn vào nước ta
– Quân thuỷ do Ô Mã Nhi chỉ huy theo đường biển vào sông Bạch Đằng, ta rút khỏi Vạn Kiếp chặn giặc kéo vào Thăng Long. Ô Mã Nhi kéo đến Vạn Kiếp
2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ:
– Trần Khánh Dư cho quân mai phục ở Vân Đồn đợi đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ
– Cho quân đánh ra từ nhiều phía
*Kết quả:
– Phần lớn thuyền lương bị đắm, số còn lại bị ta chiếm
*Ý nghĩa:
– Khích lệ tinh thần chiến đấu của quân, dân ta
3. Chiến thắng Bạch Đằng:
– Cuối tháng 1/1288: Thoát Hoan tiến vào Thăng Long, nhân dân Thăng Long thực hiện kế hoạch “vườn không nhà trống” làm cho quân giặc lâm vào tình thế nguy khốn, tuyệt vọng, phải rút quân về nước
-Vua Trần quyết định mở cuộc phản công lớn trên sông Bạch Đằng
*Diễn biến:
– Tháng 4/1288: Đoàn thuyền Ô Mã Nhi rút về nước theo sông Bạch Đằng, ta nhử chúng vào trận địa mai phục khi nước dâng cao
– Khi nước thuỷ triều xuống, ta đánh ra bất ngờ
*Kết quả:
– Nhiều tên giặc bị giết, Ô Mã Nhi bị bắt sống
– Quân bộ bị ta tập kích ở Lạng Sơn, ít tên còn sống sót
*Ý nghĩa:
– Đập tan mộng xâm lược, kết thúc thắng lợi vẻ vang
*Tóm tắtCuộc kháng chiến chống quân mông nguyên lần 1 (năm 1258)
Mở màn cho đại chiến thắng ba lần kháng chiến chống quân xâm lược mông nguyên là cuộc kháng chiến lần thứ nhất vào năm 1258.
Diễn biến :
– Tháng 1/1258, Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy 3 vạn quân Mông Cổ tràn vào nước ta. Giặc theo đi đường sông Thao và tiến xuống Bạch Hạc (Phú Thọ). Sau đó, tiến đến vùng Bình Lệ Nguyên (Vĩnh Phúc) thì bị chặn lại ở phòng tuyến do vua Trần Thái Tông chỉ huy.
– Trước thế giặc mạnh Vua Trần rút lui khỏi thành Thăng Long , rút về Thiên Trường (Hà Nam) và thực hiện kế hoạch “Vườn không nhà trống”
– Giặc vào kinh thành không một bóng người, không có lương thực. Chúng điên cuồng phá hoại kinh thành. Do quân ta chống trả quyết liệt và thiếu lương thực, chưa đầy 1 tháng địch rơi vào tình thế khó khăn, lực lượng bị tiêu hao dần
– Nhà Trần mở cuộc phản công lớn ở Đông Bộ Đầu (bến sông Hồng, Hà Nội). Ngày 29/1/1258, quân Mông cổ bị đánh tan, phải rút chạy về nước. Cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên lần 1 kết thúc thắng lợi.
*Tóm tắtCuộc kháng chiến chống quân mông nguyên lần2
Diễn biến:
– Tháng 1/1285, Thoát Hoan cầm đầu 50 vạn quân Nguyên tiến vào nước ta
– Sau một vài trận đánh địch tại biên giới, quân ta đã tiến về Vạn Kiếp, Thăng Long và cuối cùng, rút về Thiên Trường (Hà Nam) để thực hiện kế hoạch “Vườn không nhà trống”.
– Cùng thời điểm đó, Toa Đô dẫn quân từ Chăm-pa đánh ra Nghệ An, Thanh Hóa; quân Thoát Hoan mở cuộc tiến công xuống phía Nam để tiêu diệt quân ta, nhưng thất bại buộc phải rút về Thăng Long và lâm vào tình trạng thiếu lương thực trầm trọng.
– Tháng 5/1285, lợi dụng thời cơ quân địch đang suy yếu, nhà Trần tổ chức phản công đánh tan quân giặc ở nhiều nơi như Tây Kết, Chương Dương, Hàm Tử, Thăng Long.
Kết quả của lần 2 kháng chiến chống quân Mông Nguyên:50 vạn quân giặc bị giết chết, phần còn lại tháo chạy về nước. Toa Đô bị chém đầu, Thoát Hoan chui ống đồng về nước.
* Tóm tắtCuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên lần 3:
Diễn biến:
– Tháng 12/1287, quân Nguyên tấn công Đại Việt. Cánh quân thứ nhất do Thoát Hoan chỉ huy tiến vào Lạng Sơn, Bắc Giang và chiếm đóng Vạn Kiếp
– Cánh quân thứ 2 là thủy quân do Ô Mã Nhi chỉ huy tiến vào nước ta, ngược lên sông Bạch Đằng để phối hợp cùng Thoát Hoan
Chiến thắng Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của giặc
– Tại Vân Đồn, Trần Khánh Dư cho quân mai phục đợi đoàn thuyền lương của địch, khi đoàn thuyền lương của địch đi qua bị quân ta từ nhiều phía đánh ra dữ dội.
Kết quả của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên lần 3 :Phần lớn thuyền lương bị đắm, số còn lại bị quân ta chiếm.
Chiến thắng Bạch Đằng
– Cuối tháng 1/1288, quân Thoát Hoan chiếm đóng Thăng Long nhưng rơi vào thế bị động, lòng quân hoang mang
– Quân ta bố trí, mai phục ở sông Bạch Đằng
– Tháng 4/1288, đoàn thuyền của Ô Mã Nhi rút về theo đường sông Bạch Đằng. Quân ta nhử địch vào sâu trận khi thủy triều dâng cao; đến khi nước rút thì thuyền địch xô vào cọc và bị quân ta đánh từ hai bên bờ
Kết quả:Nhiều quân giặc bị ta giết chết, Ô Mã Nhi bị bắt sống. Cánh quân bộ của Thoát Hoan nhanh chóng rút về nước -> Quân Nguyên thất bại thảm hại, đập tan mộng xâm lược Đại Việt, ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên kết thúc.
=> Nguyên nhân thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên
Nguyên nhân thắng lợi không chỉ ở lãnh đạo mà tạo nên bởi một tập thể đoàn kết :
– Sự đồng lòng của vua tôi nhà Trần, được tất cả các tầng lớp nhân dân ủng hộ và tham gia kháng chiến .
– Sự chuẩn bị chu đáo của nhà Trần, tinh thần quyết chí hy sinh của toàn dân, toàn quân ta .
– Đường lối chiến lược đúng đắn, sáng tạo .
– Sự lãnh đạo tài tài của các vị tướng nhà Trần, đặc biệt là Trần Quốc Tuấn .
Ý nghĩa lịch sử ba lần kháng chiến chống quân mông nguyên
– Đập tan tham vọng xâm lược Đại Việt của quân Nguyên, bảo vệ độc lập chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ .
– Ngăn chặn âm mưu xâm lược của quân Nguyên Mông đối với những nước khác .
– Xây đắp truyền thống quân sự, viết nên một trang sử hào hùng cho quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam .
– Là bài học kinh nghiệm quý giá cho quá trình bảo vệ đất nước sau này của dân tộc ta .
Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên (Thế kỉ XII):
I – Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ (1258)
1. Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ:
– Năm 1257: quân Mông Cổ quyết định mở cuộc tấn công lớn vào Nam Tống, để chiếm toàn bộ Trung Quốc . Cử Ngột Lương Hợp Thai, chỉ huy 3 vạn quân xâm lược Đại Việt . Thực hiện kế hoạch “gọng kìm” tiêu diệt Nam
Tống.
2. Nhà Trần chuẩn bị và tiến hành kháng chiến chông quân Mông Cổ:
a) Chuẩn bị kháng chiến:
– Nhà Trần ban lệnh cho cả nước sắm sửa vũ khí
– Dân binh luyện tập võ nghệ, sẵn sàng chiến đấu
b) Diễn biến:
– Tháng 1/1258: Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy 3 vạn quân, tiến vào xâm lược Đại Việt
– Quân giặc theo đường sông Thao tiến vào Bạch Hạc, rồi tiến xuống Bình Lệ Nguyên thì bị quân ta chặn đánh ở đây
– Vua Trần cho lui quân để bảo toàn lực lượng
– Thực hiện chủ trương “vườn không nhà trống”
– Tạm rút lui khỏi kinh thành Thăng Long, xuống Thiên Mạc
– Khi thời cơ đã đến, quân đội nhà Trần quyết định mở cuộc phản công lớn ở Đông Bộ Đầu
c) Kết quả:
– Quân Mông Cổ thua trận, rời khỏi Thăng Long
– Kết thúc cuộc kháng chiến thắng lợi
d) Nguyên nhân thắng lợi:
– Nhờ có những cách thông minh, sáng tạo
– Sự lãnh đạo tài tình, mưu trí của vua Trần và tinh thần đoàn kết của nhân dân ta
e) Ý nghĩa:
– Làm thất bại âm mưu xâm lược Đại Việt của quân Mông Cổ
II – Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên (1285)
1. Âm mưu xâm lược Cham-Pa và Đại Việt của nhà Nguyên:
– Năm 1279: Quân Mông Cổ xâm lược Trung Quốc lập lên nhà Nguyên, mở cuộc tấn công Cham-Pa và Đại Việt
– Năm 1283: 10 vạn quân Nguyên do Toa Đô chỉ huy tấn công Cham-Pa nhưng bị thất bại
2. Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến:
*Diễn biến:
– Mở hội nghị Bình Than: bàn kế đánh giặc
– Trần Quốc Tuấn được cử làm chỉ huy cuộc kháng chiến
– Mở hội nghị Diên Hồng
– Quân đội: Ngày đêm luyện tập và tập trận ở Đông Bộ Đầu, nhân dân đoàn kết 1 lòng, sẵn sàng chiến đấu
3. Diễn biến và kết quả cuộc kháng chiến:
*Diễn biến:
– Tháng 1/1285: 50 vạn quân Nguyên do Thoát Hoan chỉ huy xâm lược nước ta. Sau 1 số trận chiến đấu chặn giặc ở biên giới, Trần Quốc Tuấn quyết định lui quân về Vạn Kiếp.
– Nhân dân Thăng Long thực hiện kế sách vườn không nhà trống
– Tháng 5/1285: Ta phản công dành thắng lợi ở Tây Kết, Hàm Tử, Chương Dương. Tiến vào giải phóng Thăng Long
*Kết quả:
– Ta đã đánh tan 50 vạn quân dành thắng lợi vẻ vang
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1287 – 1288)
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt:
*Nguyên nhân:
– Do 2 lần thất bại
– Đình chỉ xâm lược Nhật Bản
– Huy động 30 vạn quân, hàng trăm chiến thuyền và 1 đoàn thuyền lương
*Diễn biến:
– Cuối tháng 12/1287: Quân Nguyên ồ ạt tấn công vào nước ta
– Quân bộ do Thoát Hoan chỉ huy theo đường tiến theo đường Lạng Sơn vào nước ta
– Quân thuỷ do Ô Mã Nhi chỉ huy theo đường biển vào sông Bạch Đằng, ta rút khỏi Vạn Kiếp chặn giặc kéo vào Thăng Long. Ô Mã Nhi kéo đến Vạn Kiếp
2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ:
– Trần Khánh Dư cho quân mai phục ở Vân Đồn đợi đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ
– Cho quân đánh ra từ nhiều phía
*Kết quả:
– Phần lớn thuyền lương bị đắm, số còn lại bị ta chiếm
*Ý nghĩa:
– Khích lệ tinh thần chiến đấu của quân, dân ta
3. Chiến thắng Bạch Đằng:
– Cuối tháng 1/1288: Thoát Hoan tiến vào Thăng Long, nhân dân Thăng Long thực hiện kế hoạch “vườn không nhà trống” làm cho quân giặc lâm vào tình thế nguy khốn, tuyệt vọng, phải rút quân về nước
-Vua Trần quyết định mở cuộc phản công lớn trên sông Bạch Đằng
*Diễn biến:
– Tháng 4/1288: Đoàn thuyền Ô Mã Nhi rút về nước theo sông Bạch Đằng, ta nhử chúng vào trận địa mai phục khi nước dâng cao
– Khi nước thuỷ triều xuống, ta đánh ra bất ngờ
*Kết quả:
– Nhiều tên giặc bị giết, Ô Mã Nhi bị bắt sống
– Quân bộ bị ta tập kích ở Lạng Sơn, ít tên còn sống sót
*Ý nghĩa:
– Đập tan mộng xâm lược, kết thúc thắng lợi vẻ vang
*Tóm tắt Cuộc kháng chiến chống quân mông nguyên lần 1 (năm 1258)
Mở màn cho đại chiến thắng ba lần kháng chiến chống quân xâm lược mông nguyên là cuộc kháng chiến lần thứ nhất vào năm 1258.
Diễn biến :
– Tháng 1/1258, Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy 3 vạn quân Mông Cổ tràn vào nước ta. Giặc theo đi đường sông Thao và tiến xuống Bạch Hạc (Phú Thọ). Sau đó, tiến đến vùng Bình Lệ Nguyên (Vĩnh Phúc) thì bị chặn lại ở phòng tuyến do vua Trần Thái Tông chỉ huy.
– Trước thế giặc mạnh Vua Trần rút lui khỏi thành Thăng Long , rút về Thiên Trường (Hà Nam) và thực hiện kế hoạch “Vườn không nhà trống”
– Giặc vào kinh thành không một bóng người, không có lương thực. Chúng điên cuồng phá hoại kinh thành. Do quân ta chống trả quyết liệt và thiếu lương thực, chưa đầy 1 tháng địch rơi vào tình thế khó khăn, lực lượng bị tiêu hao dần
– Nhà Trần mở cuộc phản công lớn ở Đông Bộ Đầu (bến sông Hồng, Hà Nội). Ngày 29/1/1258, quân Mông cổ bị đánh tan, phải rút chạy về nước. Cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên lần 1 kết thúc thắng lợi.
*Tóm tắt Cuộc kháng chiến chống quân mông nguyên lần 2
Diễn biến:
– Tháng 1/1285, Thoát Hoan cầm đầu 50 vạn quân Nguyên tiến vào nước ta
– Sau một vài trận đánh địch tại biên giới, quân ta đã tiến về Vạn Kiếp, Thăng Long và cuối cùng, rút về Thiên Trường (Hà Nam) để thực hiện kế hoạch “Vườn không nhà trống”.
– Cùng thời điểm đó, Toa Đô dẫn quân từ Chăm-pa đánh ra Nghệ An, Thanh Hóa; quân Thoát Hoan mở cuộc tiến công xuống phía Nam để tiêu diệt quân ta, nhưng thất bại buộc phải rút về Thăng Long và lâm vào tình trạng thiếu lương thực trầm trọng.
– Tháng 5/1285, lợi dụng thời cơ quân địch đang suy yếu, nhà Trần tổ chức phản công đánh tan quân giặc ở nhiều nơi như Tây Kết, Chương Dương, Hàm Tử, Thăng Long.
Kết quả của lần 2 kháng chiến chống quân Mông Nguyên: 50 vạn quân giặc bị giết chết, phần còn lại tháo chạy về nước. Toa Đô bị chém đầu, Thoát Hoan chui ống đồng về nước.
* Tóm tắt Cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên lần 3:
Diễn biến:
– Tháng 12/1287, quân Nguyên tấn công Đại Việt. Cánh quân thứ nhất do Thoát Hoan chỉ huy tiến vào Lạng Sơn, Bắc Giang và chiếm đóng Vạn Kiếp
– Cánh quân thứ 2 là thủy quân do Ô Mã Nhi chỉ huy tiến vào nước ta, ngược lên sông Bạch Đằng để phối hợp cùng Thoát Hoan
Chiến thắng Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của giặc
– Tại Vân Đồn, Trần Khánh Dư cho quân mai phục đợi đoàn thuyền lương của địch, khi đoàn thuyền lương của địch đi qua bị quân ta từ nhiều phía đánh ra dữ dội.
Kết quả của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên lần 3 : Phần lớn thuyền lương bị đắm, số còn lại bị quân ta chiếm.
Chiến thắng Bạch Đằng
– Cuối tháng 1/1288, quân Thoát Hoan chiếm đóng Thăng Long nhưng rơi vào thế bị động, lòng quân hoang mang
– Quân ta bố trí, mai phục ở sông Bạch Đằng
– Tháng 4/1288, đoàn thuyền của Ô Mã Nhi rút về theo đường sông Bạch Đằng. Quân ta nhử địch vào sâu trận khi thủy triều dâng cao; đến khi nước rút thì thuyền địch xô vào cọc và bị quân ta đánh từ hai bên bờ
Kết quả: Nhiều quân giặc bị ta giết chết, Ô Mã Nhi bị bắt sống. Cánh quân bộ của Thoát Hoan nhanh chóng rút về nước -> Quân Nguyên thất bại thảm hại, đập tan mộng xâm lược Đại Việt, ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên kết thúc.
=> Nguyên nhân thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên
Nguyên nhân thắng lợi không chỉ ở lãnh đạo mà tạo nên bởi một tập thể đoàn kết :
– Sự đồng lòng của vua tôi nhà Trần, được tất cả các tầng lớp nhân dân ủng hộ và tham gia kháng chiến .
– Sự chuẩn bị chu đáo của nhà Trần, tinh thần quyết chí hy sinh của toàn dân, toàn quân ta .
– Đường lối chiến lược đúng đắn, sáng tạo .
– Sự lãnh đạo tài tài của các vị tướng nhà Trần, đặc biệt là Trần Quốc Tuấn .
Ý nghĩa lịch sử ba lần kháng chiến chống quân mông nguyên
– Đập tan tham vọng xâm lược Đại Việt của quân Nguyên, bảo vệ độc lập chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ .
– Ngăn chặn âm mưu xâm lược của quân Nguyên Mông đối với những nước khác .
– Xây đắp truyền thống quân sự, viết nên một trang sử hào hùng cho quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam .
– Là bài học kinh nghiệm quý giá cho quá trình bảo vệ đất nước sau này của dân tộc ta .