Nêu tác giả, hoàn cảnh ra đời/xuất xứ, nội dung, nghệ thuật của các văn bản :
Tinh thần yêu nước của nhân dân ta
Đức tính giản dị của Bác Hồ
Ý nghĩa văn chương
Sống chết mặc bay
Ca Huế trên sông Hương
Nêu tác giả, hoàn cảnh ra đời/xuất xứ, nội dung, nghệ thuật của các văn bản :
Tinh thần yêu nước của nhân dân ta
Đức tính giản dị của Bác Hồ
Ý nghĩa văn chương
Sống chết mặc bay
Ca Huế trên sông Hương
Tình Thần yêu nước của dân ta
T/G :Hồ Chí Minh
Hoàn cảnh : Bài văn trích trong Báo cáo Chính trị của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Đại hội lần thứ II
Xuất xứ :, tháng 2 năm 1951 của Đảng Lao động Việt Nam
Nội Dung: Bằng những dẫn chứng cụ thể, phong phú, giàu sức thuyết phục trong lịch sử dân tộc và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, bài văn đã làm sáng tỏ một chân lí: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta”
Nghệ Thuật:
Bố cục chặt chẽ, luận điểm ngắn gọn, rõ ràng, mạch lạc
– Dẫn chứng được chọn lọc, trình bày hợp lí, giàu sức thuyết phục
Cách diễn đạt trong sáng, nhiều hình ảnh so sánh độc đáo
Đức Tính giản Dị của Bác Hồ
tác giả Phạm Văn Đồng
Hoàn Cảnh : lễ kỉ niệm 80 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (1970)
Xuất Xứ:“Đức tính giản dị của Bác Hồ” (tên bài do người biên soạn sách đặt) trích từ bài “Chủ tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại”
Nội Dung : Giản dị là đức tính nổi bật ở Bác Hồ: giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người Ở Bác, sự giản dị hào hợp với đời sống tinh thần phong phú, với tu tưởng và tình cảm cao đẹp.
Nghệ Thuật :
– Luận điểm ngắn gọn, rõ ràng
– Hệ thống luận cứ đầy đủ, xác đáng, chặt chẽ
– Dẫn chứng cụ thể, phong phú, chính xác, giàu sức thuyết phục
– Bình luận sâu sắc, chưa đựng tình cảm của người viết
Ý Nghĩa văn chương
tác giả Hoài Thanh
Hoàn Cảnh : “Ý nghĩa văn chương” được viết năm 1936, in trong “Bình luận văn chương” (NXB Giáo dục, Hà Nội, 1998)
Xuất Xứ : Bài “Ý nghĩa văn chương” có lần đổi in lại đã đổi nhan đề thành “Ý nghĩa và công dụng của văn chương”
Nội dung : nguồn gốc cốt yếu của văn chương là tình cảm, là lòng vị tha. Văn chương là hình ảnh của sống muôn hình vạn trạng và sáng tạo ra sự sống, gây những tình cảm không có, luyện những tình cảm sẵn có. Đời sống tinh thần của nhân loại nếu thiếu văn chương thì sẽ rất nghèo nàn
Nghệ thuật :
– Giàu hình ảnh độc đáo
– Lối văn nghị luận vừa có lí lẽ vừa có cảm xúc
Sống chết mặc bay
tác giả Phạm Duy Tốn
Hoàn Cảnh :“Sống chết mặc bay” được sáng tác tháng 7 năm 1918
Xuất Xứ : Đây là tác phẩm được xem là thành công nhất của Phạm Duy Tốn
Nội Dung : đã lên án gay gắt tên quan phủ “lòng lang dạ thú” và bày tỏ niềm thương cảm trước cảnh “nghìn sầu muôn thảm” của nhân dân do thiên tai và cũng do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên
Nghệ Thuật :
-Kết hợp nghệ thuật tương phản và tăng cấp khéo léo
– Lời văn cụ thể, sinh động, giàu cảm xúc
– Miêu tả nhân vật sắc nét
Ca Huế trên sông Hương
Tác giả Hà Ánh Minh
Hoàn cảnh giống xuất xứ
Xuất Xứ : Trích Từ báo ” Người Hà Nội ”
Nội dung : Cố đô Huế nổi tiếng không phải chỉ có các danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử mà còn nổi tiếng bởi các làn điệu dân ca và âm nhạc cung đình. Ca Huế là một hình thức sinh hoạt văn hóa – âm nhạc thanh lịch và tao nhã, một sản phẩm tinh thần đáng trân trọng, cần được bảo tồn và phát triển
Nghệ Thuật :
– Thủ pháp liệt kê kết hợp với giải thích, bình luận
– Miêu tả đặc sắc, gợi hình, gợi cảm, chân thực
Bài Làm :
1. Tinh thần yêu nước của nhân dân ta :
– Tác giả : Hồ Chí Minh (1890-1969)
– Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ : Trích “Báo cáo chính trị của Chủ Tịch Hồ Chí MInh tại đại hội lần 2”
– Nội dung : Bằng những dẫn chứng cụ thể, phong phú, giàu sức thuyết phục trong lịch sử dân tộc và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, bài văn đã làm sáng tỏ một chân lí: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta”
– Nghệ thuật : Bố cục chặt chẽ, luận điểm ngắn gọn, rõ ràng, mạch lạc. Cách diễn đạt trong sáng, nhiều hình ảnh so sánh độc đáo.
2. Đức tính giản dị của Bác Hồ :
– Tác giả : Phạm Văn Đồng (1906-2000)
– Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ : Trích từ bài “Chủ Tịch Hồ Chí Minh tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại”
– Nội dung : Giản dị là đức tính nổi bật ở Bác Hồ: giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong lời nói và bài viết. Ở Bác, sự giản dị hào hợp với đời sống tinh thần phong phú, với tu tưởng và tình cảm cao đẹp.
– Nghệ thuật : Luận điểm ngắn gọn, rõ ràng. Hệ thống luận cứ đầy đủ, xác đáng, chặt chẽ. Dẫn chứng cụ thể, phong phú, chính xác, giàu sức thuyết phục.
3. Ý nghĩa văn chương
– Tác giả : Hoài Thanh (1909-1982)
– Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ : Trích “Bình luận văn chương”
– Nội dung : Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là tình cảm, là lòng vị tha. Văn chương là hình ảnh của sống muôn hình vạn trạng và sáng tạo ra sự sống, gây những tình cảm không có, luyện những tình cảm sẵn có. Đời sống tinh thần của nhân loại nếu thiếu văn chương thì sẽ rất nghèo nàn.
– Nghệ thuật : Giàu hình ảnh độc đáo. Lối văn nghị luận vừa có lí lẽ vừa có cảm xúc.
4. Sống chết mặc bay
– Tác giả : Phạm Duy Tốn (1883-1924)
– Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ : Tạp chí Nam Phong, số 18 năm 1918
– Nội dung : “Sống chết mặc bay” đã lên án gay gắt tên quan phủ “lòng lang dạ thú” và bày tỏ niềm thương cảm trước cảnh “nghìn sầu muôn thảm” của nhân dân do thiên tai và cũng do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên.
– Nghệ thuật : Lời văn cụ thể, sinh động, giàu cảm xúc. Miêu tả nhân vật đặc sắc.
5. Ca Huế trên sông Hương
– Tác giả : Hà Ánh Minh (1985)
– Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ : Đăng trên báo người Hà Nội
– Nội dung : Ca Huế là một hình thức sinh hoạt văn hóa – âm nhạc thanh lịch và tao nhã, một sản phẩm tinh thần đáng trân trọng, cần được bảo tồn và phát triển.
– Nghệ thuật : Liệt kê kết hợp với giả thích, bình luận. Những hình ảnh gợi tả, gợi cảm.